Buyrug‘i maktabgacha ta’limga qo‘yiladigan davlat talablarini tasdiqlash haqida

4-§. Madaniy-gigiyenik ko‘nikmalarni rivojlantirish
132. 12 — 24 oylik bolalar o‘zini parvarishlash va madaniy-gigiyenik ko‘nikmalarni
orttirish qobiliyatiga ega bo‘lishi lozim.
133. Quyidagilar 12 — 24 oylik bolalarda madaniy-gigiyenik ko‘nikmalar
rivojlanishining indikatorlari hisoblanadi:
katta yoshdagilar yordamida tish cho‘tkasi bilan tishlarini tozalash, lablari, qo‘llari,
yuzini mustaqil yuvish va artish;
stol atrofiga o‘tirib ovqatlanish, mustaqil ravishda qoshiqni og‘ziga olib borish va ovqat
yeyish, piyoladan choy yoki suv ichish;
tuvakdan mustaqil foydalanish;
ko‘ylagi, qo‘lqopi, paypog‘i va poyabzalini echishni bilish.
134. 12 — 24 oylik bolalarga quyidagilarni o‘rgatish lozim:
bolaga ozodalik nima ekanligini ko‘rsatish va ozoda yurish qanchalik muhim ekanligini
tushunish uchun yordam berish;
bolaning to‘g‘ri kiyinishini rag‘batlantirish va yordam berish.
135. 12 — 24 oylik bolalarning xavfsiz yashashi va harakatlanishini ta’minlash
maqsadida quyidagilarga amal qilish lozim:
barcha gigiyena muolajalarni katta yoshdagilar bilan birga o‘tkazish;
bolada barmoq so‘rish, lapanglash va shu kabi boshqa salbiy odatlar paydo bo‘lishining
oldini olish;
bolaning tuvakda uzoq vaqt o‘tirishiga yo‘l qo‘ymaslik.
XIII bob. Ijtimoiy-hissiy rivojlanish
1-§. Ijtimoiy rivojlanish
136. Quyidagilar 12 — 24 oylik bolalarda ijtimoiy rivojlanish talablari hisoblanadi:
tanish va notanish odamlarni ajrata olish;
boshqa bolalar va katta yoshdagilar bilan muloqot qilish ko‘nikmalarini rivojlantirish
qobiliyatiga ega bo‘lish.
137. Quyidagilar 12 — 24 oylik bolalarda ijtimoiy rivojlanish indikatorlari hisoblanadi:
atrofidagi katta yoshdagilar va bolalarning harakatlariga taqlid qilish;
uzoq vaqt davomida ko‘rmagan va unga yaxshi munosabatda bo‘lgan katta
yoshdagilarni ko‘rganda xursand bo‘lish;
notanish bolalar va katta yoshdagilarga nisbatan qiziqish bildirish (“Bu kim?” — deb
so‘rash);
muloqot qilish istagini yaqqol ifodalash (tanishlarini olqishlash, ularning ismini aytish,
ular tomon qo‘llarini cho‘zish);
qisqa vaqt ichida o‘z tengdoshlari bilan o‘ynashni yaxshi ko‘rish;
katta yoshdagilarning (yaqinlari) topshiriq berishlarini yoqtirish va bajarishga urinish;
katta yoshdagilar bilan faol o‘yinlarni o‘ynashni yoqtirish.
138. 12 — 24 oylik bolalar bilan munosabatlarda quyidagilarga ahamiyat berish lozim:
bolaga qisqa (hissiy) hikoyalar, to‘rtliklar aytib berish;
bolaga do‘stona munosabatda bo‘lish;
bolani kuzatish va uning atrofdagilar bilan muloqot qilishini rag‘batlantirish;
bolaning muloqotdan olgan taassurotlarini ifodalash va ularga oddiy izoh berishini
rag‘batlantirish;
turli vaziyatlarni (olqishlash, xayrlashish va yordam ko‘rsatish) kirituvchi o‘yinlarni
o‘tkazish;

---

bolaga birgalikda o‘ynash naqadar muhim ekanligini tushunishga yordam berish;
bolaning boshqa bolalar bilan ijobiy muomala qilishini rag‘batlantirish va
mustahkamlash.
139. 12 — 24 oylik bolalarning xavfsiz yashashi va harakatlanishini ta’minlash
maqsadida quyidagilarga rioya qilish lozim:
bola juda harakatchan bo‘lganligi uchun, faoliyat turlarini almashtirib turish;
bola o‘rganayotgan guruh makoni xavfsiz bo‘lishini ta’minlash.