|
Buxoroda diniy turizmni rivojlantirish istiqbollari
I bob Diniy turizmni rivojlantirishninng nazariy asoslari.
1.1.Diniy turizm haqida tushuncha
1.2. Diniy turizm rivojlanish metologiyasi
II bob O’zbekistonda diniy turizmni rivojlantirish imkoniyatlari
2.1.O’zbekiston diniy turizmida Turkiya tajribasi
2.2. Buxoroda turizm infratuzilmasining tahlili
2.3. Buxoroda diniy turizm rivojlanish istiqbollari
Kirish
O‘zbekiston qadimdan boy ma’naviy-tarixiy merosi, rivojlanib borayotgan turizm salohiyati bilan xorijdagi mamlakatlarda tobora katta qiziqish uyg‘otmoqda.
Turkiya uchun esa O‘zbekiston butunlay o'zgacha ahamiyat kasb etadi. Yevropa va boshqa qit’alardan kelgan sayyohlarning maqsadi ushbu mamlakatni Buyuk ipak yo‘lining chorrahasi sifatida tanish bo‘lsa, Turkiyalik sayyohlar uchun bunga qo‘shimcha tarzda O‘zbekiston qadim turkiy xalqlar yashagan diyor, ya’ni otayurt hamda tasavvuf asoschilari, moturudiylik, naqshbandiylik e’tiqod ustunlari yashab ijod qilgan ziyoratgohdir.
O'zbekistonda Islom dunyosining eng qimmatbaho Qur'oni karim namunalaridan biri - Xalifa Usmon Qur'on kitobi saqlanuvchi Hazrati Imom majmuasi, Al-Buxoriy maqbarasi, Naqshbandiyya tariqati izdoshlari qabrlari va shu kabi ko‘plab boshqa diniy markazlar mavjud. Xususan, musulmon sayyohlarda Buxorodagi qadamjolar orasida yetti pir ziyoratgohlariga qiziqish katta.
I bob Diniy turizmni rivojlantirishninng nazariy asoslari.
1.1.Diniy turizm haqida tushuncha
Diniy turizm — aholining ko’pchiligi dinga e’tiqod qo’yib, boshqa davlatlardagi diniy inshootlarni, diniy qadamjolarni ziyorat qilishadi. Diniy maqsadlarda sayohat qiluvchilarning soni doimiy oshib bormoqda. Ularning soni har yili 200 mln kishidan ortiqni tashkil etmoqda. Ulardan 150 mln kishi xristianlar, 20-30 mln hindular, 40 mln buddistlar va boshqalar22.
Islom diniga e’tiqod qiluvchilar Makkaga, Madinaga, Buxoroga, Urganchga va Samarqandga borishadi. Boshqa dinlarda ham o’ziga xos ziyorat joylari mavjud. Bu kabi yo’nalishlar diniy turizm deyiladi. Har yili diniy turizmda qatnashayotgan turistlar soni dunyo bo’yicha 4—5 milliondan ko’p. Diniy turizm o’z dinining tarixi va allomalari bilan tanishish maqsadida diniy ob’ektlarga safar qilishni ko’zda tutadi. Ular uchun maxsus yo’nalishlar tuziladi. Bu yo’nalishlar barcha diniy mintaqalar hududida mavjud bo’lib, mintaqamizda Al-Buxoriy, At-Termiziy, Ahmad YAssaviy maqbaralarini ko’rsatish bo’yicha turistik yo’nalishlar tashkil qilinyapti. Bu yo’nalishlar chet davlatlarda ham yuqori talabga ega bo’lib, diniy turizm yaqin yillarda davlatimizda asosiy turmahsulot bo’lib qolishi mumkin. CHunki respublikamizda 200 dan ortiq mo’’tabar qadamjolar sayohati turmahsulot hisobida sotilishi mumkin.
Diniy turizm atamasi va "ma'naviy turizm", "muqaddas turizm" yoki "diniy turizm" kabi boshqa tushunchalar ko'pincha bir -birining o'rnida ishlatiladi. Bu ikkita asosiy turkumga ega bo'lgan turizm shakli.
Diniy turizm g'oyasi sivilizatsiya paydo bo'lganidan beri shakllangan. Ziyoratchilar butun dunyo bo'ylab muqaddas joylarga va ularning qo'riqchilariga hurmat ko'rsatish uchun sayohat qilishardi. So'nggi 2,000 yil ichida turizmmuqaddas joylar haj bilan birlashdi. So'nggi 200 yil ichida boy evropaliklar Evropadagi va Yangi Dunyodagi noyob muqaddas marosim joylarini ziyorat qila boshladilar.
Noyob muqaddas ahamiyatga ega bo'lgan joylar ming yillar davomida har xil sayyohlarga guvohlik beradi. Hozir juda muhim narsa shundaki, bu saytlarni himoya qilish, saqlash va talqin qilish kerak. Afsuski, bu noyob ziyorat va ibodat joylarining qo'riqchilari sanoqli. Bundan tashqari, tashrif buyuruvchilar va ibodat qiluvchilar uchun ushbu saytlarni saqlash va boshqarish uchun mablag 'manbalari ham kamroq yig'iladi.
Diniy turizmning asosiy maqsadi - ibodat qilish; Shunday bo'lsa -da, sayohatchilar turizmning bu turini tanlashining boshqa sabablari bor. Ulardan ba'zilari:
Minnatdorchilik va e'tirof: Odamlar ko'pincha hayotiy inqirozga duch kelganda yordam so'rash uchun ilohiyga murojaat qilishadi. Shunday qilib, ular "ilohiy aralashuvi" uchun xudoga, xudoga yoki ma'budaga minnatdorchilik bildirish uchun ziyoratgohga tashrif buyurishadi. Boshqa tomondan, boshqalar gunohlaridan ozod bo'lish uchun diniy turizmga murojaat qilishlari mumkin. Ba'zi odamlar o'zlarining muammolari gunohlari tufayli, deb hisoblashadi va muqaddas joyni ziyorat qilish, ilohiy bilan muloqot qilish va kechirim so'rash ularni gunohlaridan ozod qiladi, degan ishonchlariga asoslanadi.
Ruhiy najot: Ko'p madaniyatlarda haj ziyoratiga borish - sadoqat belgisi. Bu e'tiqod, ayniqsa, hindular orasida to'g'ri. Ular diniy xizmatlarni yig'ish uchun diniy joylarga tashrif buyurishadi. Boshqa tomondan, buddistlar muqaddas joyga borishadi, chunki bu ma'rifatga erishishning birinchi qadami hisoblanadi.
Diniy tadbirlarni nishonlang: Ba'zi odamlar ma'lum diniy tadbirlarni nishonlash uchun diniy saytlarga tashrif buyurishadi.
Boshqa imonlilar bilan muloqot qiling: boshqalar uchun, pastoral tashriflar ularga imondoshlari bilan uchrashish va muloqot qilish imkoniyatini beradi. Bu ularga zamonaviy sharoitda diniy e'tiqodlarini tasdiqlashga yordam beradi.
Diniy turizmni boshqarish keng ko'lamda ham, qo'llanilishida ham o'ziga xos bo'lgan ko'plab muammolarga duch keladi. Diniy ahamiyatga ega joylar Injil davridan beri mavjud degan mashhur tushuncha. Yahudiy-xristian kontekstidagi ziyorat Injilning Eski Ahdda ham eslatib o'tilgan. Diniy turizmning dalillari Yangi Ahd Hosil bayrami hikoyasida ham mavjud (masalan, yahudiylar Fisih bayrami uchun butun dunyodan Quddusga borishgan). Ushbu saytlarning ko'pchiligi hali ham boshqa saytlar orasida mavjud; Garchi ular asrlar davomida chirigan va vayron bo'lgan bo'lsa-da, ular hanuzgacha katta meros qiymatiga ega.
Bugungi kunda haj ziyoratining asosiy turlaridan biri hisoblanadi, har yili millionlab musulmonlar Saudiya Arabistonidagi Makka (Makka) ga boradilar. Shubhasiz, bu eng muhim musulmon hajiga aylandi. Shuning uchun, bir tomondan musulmon saytlariga musulmon sayohatchilar va boshqa tomondan, bu saytlarga musulmon bo'lmaganlarni ajratib ko'rsatish zarurati tug'iladi. Qolaversa, musulmon bo'lmaganlarning muqaddas Makka va Madina shaharlari bo'lgan Xijoz viloyatiga kirishi mumkin emas. Boshqa dinlar ham bir -biriga zid motivlar bilan bog'liq muammolarga duch kelishadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
