Buxoro turizm va madaniy meros texnikumi budjet tashkilotlarida buxgalteriya hisobi

– rasm. Nomoddiy aktivlar kirimi hisobini xujjatlashtirishning sxematik ko‘rinishi.

Nomoddiy aktivlar kirimi bo‘yicha daslabki xujjatlarga guvoxnomalar, yuk xatlari va boshqa tegishli xujjatlar misol bo‘ladi. Bu xujjatlarga asosan xar bir inventar ob’ekt bo‘yicha aloxida asosiy vositalar singari inventar kartochkalar ochiladi. Nomoddiy aktivlar kirimi quyidagicha buxgalteriya o‘tkazmalari asosida rasmiylashtiriladi.

№	Muomalalar mazmuni	Dt	Kt	Asos bo‘luvchi xujjat
Ishlab chiqarish tugaganidan so‘ng yaratilgan ob’ektni qabul qilish-topshirish
	a)Nomoddiy aktivni yaratilishi bilan bog‘liq xarajatlar summasiga	080	15-16 schyotlarni ng tegishli subschyotla ri	Yuk xati, bajarilag ishlarni qabul qilish topshirish dalolatnomasi va boshqalar
	b) Nomoddiy aktivlarni dastlabki qiymati bo‘yicha kirim qilinishi	030	080	Kirimga olish dalolatnomasi
Oldi-sotdi shartnomasi bo‘yicha ob’ektni sotib olish
1.	Nomoddiy aktivlarni sotib olinishi: a) sotib olish qiymati va boshqa sotib olish bilan bog‘liq qo‘shimcha xarajatlar summasiga	080	15-16 schyotlarni ng tegishli subschyotla ri	Yuk xati, avans hisoboti va boshqalar
	b) Nomoddiy aktivlarni dastlabki qiymati bo‘yicha kirim qilinishi	030	080	Qaydnoma, buxgalteriya ma’lumotnomasi
Beg‘araz kelib tushishi
	Nomoddiy aktivlar beg‘araz olinganda: a) belgilangan tartibda aniqlangan bozor qiymati bo‘yicha	080	262	Yuk xati, baholash dalolatnomasi
	b) yetkazib berish va boshqa qo‘shimcha xarajatlar summasiga, agar amalga oshirilsa	080	15, 16 va 17- schyotlarni ng tegishli subschyotla ri	Bajarilgan ishlarni qabul qilish topshirish dalolatnomasi va boshqalar
	v) nomoddiy aktivlarning dastlabki qiymati bo‘yicha kirim qilinishi	030	080	Qabul qilish dalolatnomasi
Ortiqcha (hisobga olinmagan) nomoddiy aktivlar ob’ektlarini aniqlash
	Inventarizatsiya natijasida ortiqcha chiqqan nomoddiy aktivlarni kirim qilinishi	030	273	Inventarizatsiya dalolatnomasi

Umumiy xolda Nomoddiy aktivlar hisobini buxgalteriya yozuvlarida aks ettirishni kuyidagi sxema ko‘rinishida aks ettirish mumkin (2.9.2-rasm)

2. – rasm. Nomoddiy aktivlar kirimiga oid buxgalteriya o‘tkazmalarini sxematik ko‘rinishi

Takrorlash uchun savollar

1. 
   Nomoddiy aktivlar qaysi xolatlarda tashkilot balansiga kirim qilinadi?
   
2. 
   Oldi-sotdi shartnomasi bo‘yicha nomoddiy aktivlarni sotib olish tartibini tushintiring?
   
3. 
   Nomoddiy aktivlarni kirimini buxgalteriya hujjatlarida rasmiylashtirish tartibini ayting?
   
4. 
   Nomoddiy aktivlarni kirimini buxgalteriya o‘tkazmalarida rasmiylashtirish tartibini ayting?
   

8. Nomoddiy aktivlarni chiqib ketishini hisobda aks ettirish

Nomoddiy aktivlar foydalanishga yaroqsiz holga kelguniga qadar hisobda aks ettiriladi. Foydalanishga yaroqsiz holga kelgan nomoddiy aktivlar belgilangan tartibda hisobdan chiqariladi.

Nomoddiy aktivlar quyidagilar natijasida tashkilot balansidan hisobdan chiqariladi:
-tugatish;
-sotish;
-beg‘araz berish;
-kamomad yoki yo‘qotishning aniqlanishi;
-qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa hollar.

тегишли давлат ваколатли органларининг қарорларига мувофиқ

фойдали хизматнинг белгиланган муддати тугаганидан (амортизация ажратмалари тўлиқ ҳисоблаб ёзилганидан) кейин