Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi

4. SHoli doniga gidrotermik ishlov berish. 
Yorma zavodlarida donlarga gidrotermik ishlov berishning ikkita usuli 
qo`llaniladi. Birinchi usul - donlarni bug’lashdan iborat, yana qisqa vaqt 
namiqtiriladi, quritiladi va sovutiladi. Bu usul sholi, grechixa, suli va no`xat
donlarini qayta ishlash texnologiyasida qo`llaniladi. Ikkinchi usul - donlarni 
namlash va namiqtirish. Bu usul bug’doy va makkajuxori donlaridan yorma 
olishda qo`llaniladi. 

---

110 
Birinchi usulda donlarni bug’lash, quritish natijasida mag’izning 
mustahkamligini oshishiga erishiladi va qobiqning mo`rtligi oshadi. 
CHunki quritish va sovutishda qobiqning namligi ko`proq kamayadi. 
Donlarni bug’lash. Bunda don bir vaqtda namlanadi va qizdiriladi. 
Mag’iz ichiga namlikning kirishi va qizishi bilan u elastik bo`ladi, 
mo`rtligi kamayadi, qobiqdan ajratish jarayonida mexaniq ta`sir natijasida u 
kamroq darajada sinadi. Donlarni bug’lash ikkita ko`rsatkich bilan 
harakatlanadi - bug’ bosimi va bug’latishning davomiyligi bilan. 
SHuningdek, qanchalik bug’ bosimi va bug’latish davomiyligi yuqori bo`lsa,
shunchalik don yuqori namlikka va temperaturaga ega bo`ladi. 
Bug’latish rejimlarini tanlash, donlarning juda yuqori texnologik 
xossalariga bog’liq. Bug’latish rejimlarining ko`tarilishi – bug’ bosimi 
ko`pligi, va uning temperaturasi yuqoriligi (qanchalik bug’ bosimi yuqori 
bo`lsa, shunchalik uning temperaturasi ham yuqori bo`ladi), shuningdek, 
bug’latish davomiyligining uzoqligi, olinadigan Yorma sifatining buzilishiga 
olib kelishi mumkin. SHuning uchun bug’ bosimi va bug’latishning 
davomiyligining yuqori chegarasi belgilanadi. 
Bug’latish parametrlari donlarning texnologik xossalariga har xil ta`sir 
qiladi. SHuningdek, bug’ bosimi va bug’latish davomiyligi oshishi bilan, 
singan magizning chiqishi kamayadi va sholi donining qobiqdan ajratish 
samaradorligi oshadi, shuning uchun unga qattiq parametrlar qabul 
qilinganda asosan bug’ bosimi 0,30 Mpa (bunday bug` bosimida uning 
temperaturasi 143 S ) va ta`sir qilish vaqti – 5 min. Bug’ bilan ishlov 
berishning 
juda 
yuqori 
parametrlari 
Yormaning 
is`temolboplik 
xususiyatlarini yomonlashtiradi. 
Donlarni bug’latgichlarda uzluksiz va uzlukli ta`sirda bug’latiladi.
Uzluksiz ta`sirdagi bug’latgichlar - shnekli gorizontal, kompaktli, oddiy 
konstruktsiyali, apparatdan oldin va keyin bunkerlar o`rnatish kerak emas.
Donlar bir tekisda bug’latiladi – bu uning av`zalligidir, shuningdek u ishlov 
berish jarayonida doimo donni aralashtiradi. Ularning kamchiliklari - ishchi
kamerasida yuqori bosim yaratib bo`lmaydi, bug’latish davomiyligini sozlab 
bo`lmaydi. Ularda eng yaxshi usullardan biri 0,03...0,05 MPa bosim hosil 
qilish mumkin.