|
1.3.4 Regulyator modeli
Birlamchi o’zgartirgich chiqishidagi Y(t) signalni rostlovchi ta’sir U ga aylatirib
beruvchi bog’lanish rostlashqonuni deyiladi.
Regulyatorning boshqaruv ta’siri boshqaruvqonuni bilan aniqlanadi.
PI- rostlashqonuni uchun:
dt
T
K
U
è
y
1
,
(9)
Bunda
K
u
– regulyatorning kuchaytirishqonuni;
T
i
– integrallash vaqti;
y(t)
Y(t)
0
1
y
max
y
min
1
– rostlash xatoligi.
Boshlang’ich vaqt uchun rostlovchi ta’sir nolga teng deb shartqo’yamiz.
0
0
t
U
.
(10)
Rostlash xatoligi yoki moslashish
quyidagi formula yordamida topiladi:
)
(
)
(
)
(
min
max
min
max
c
c
c
t
Y
c
c
c
c
З
З
Т
(11)
1.3.5 Ijrochi qurilmaning modeli
Ijrochi qurilmaning inertsiyasini e’tiborga olmaymiz.
Klapanning ochilish darajasi:
A = A
0
+ U,
(12)
Bunda
U – rostlovchi ta’sir;
A
0
– klapanning boshlang’ich ochilish darajasi. A
0
=0,5 debqabulqilamiz.
Sarfning xarakteristikasini bizning hol uchun chiziqli deb hisoblaymiz.
A
k
Q
p
O
(13)
bunda
A – klapanning ochilish darajasi;
k
p
– klapanning uzatish kaeffitsienti.
Boshlang’ich shartdanquyidagini topamiz:
,
/
0
0
A
Q
k
O
p
(14)
1.3.6 Namlikni ARTning modeli
(6), (8), (11), (12), (13), (14) tenglamalarni hisobga olgan holda namlikni ARTning
dinamik modelini hosilqilamiz:
1
0
0
O
p
0
min
max
min
max
min
max
0
0
0
0
/A
Q
k
U
A
A
1
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
2
dt
T
K
U
c
c
c
t
Y
c
c
c
c
c
c
c
t
Y
Н
Н
c
c
dt
c
V
d
c
Q
c
Q
Н
S
V
H
g
S
Q
dt
dV
Q
Q
Q
и
y
З
З
Т
Т
t
t
Т
Т
Т
О
О
O
Т
Т
О
М
(15)
1.3.7 MATLAB matematik paketi yordamida modelniqurish
Matematik modelni MATLAV matematik paketi yordamidaqurish uchun
matematik model tenglamalarga Simulink da blok-sxema tuzish kerak.
MATLAV ga kiruvchi Simulink ilovasi yordamida ob’ektni modellashtirish
uchunquyidagi bloklardan foydalanamiz:
– Constant - konstanta;
– Gain – konstanta yoki o’zgaruvchiga ko’paytirish;
– Sum –qo’shish;
– Integrator – signalni integrallash;
– Scope – natijani ko’rish (grafikni vizuallashtirish);
– Product – signallarni ko’paytirish
1
–
Fcn – kirish signalini chiqish signaliga blokka kiritilgan funksiyaga
muvofiq o’zgartirish.
Barcha konstantalarni aniqlash uchun M-fayl «isx.m» (5-rasm) yaratamiz:
5-rasm –M-faylni yaratish
Bu faylda barcha konstantalar, shu jumladan statika modelida aniqlangan
boshlang’ichqiymatlar tavsiflanadi.
So’ngra MATLAV oynasidagi Simulink murojaatiga sichqonchaning chap
tugmasini bosamiz, shundan so’ng Simulink Libgagu Vgowseg oynasi ochiladi va
undagi File menyusidan New/Modelqatorini tanlaymiz. Paydo bo’lgan dialog
oynasining File menyusidan Model Propertiesqatorini tanlaymiz, shundan so’ng
novbatdagi oyna paydo bo’ladi, undan Callbacks vkladkasini tanlaymiz va undagi
Model Initialization Functionqatoriga o’zimizning M-file ning nomini kengaytmasiz
yozamiz va OK tugmasini bosamiz.
Simulink (6-rasm) da blok-sxema tuzish uchun Simulink Libgagu Vgowseg
bibliatekasidagi kerakli bloklarni ishchi oynaga ko’chirib o’tkazish kerak.
Dastlab ob’ekt modeli uchun blok-sxema tuzamiz.
1
6-rasm –MATLAB da ob’ektning modeli
Bizning tizimimizda g’alayonqiluvchi ta’sir xamirturish sig’imiga keluvchi
namlikning o’zgarishi hisoblanadi.
Ob’ektning xamirturish namligi 20% ga keskin o’zgargandagi o’tkinchi
xarakteristikasiquyidagi ko’rinishda bo’ladi (7-rasm):
7-rasm – Xamirturish namligi keskin o’zgargandagi ob’ektning o’tkinchi
1
xarakteristikasi
Yaratilgan ob’ektni podsistemaga niqoblaymiz (8-rasm):
8-rasm –«Ob’ekt» niqoblangan podsistemasi
Kirish «Vozm» g’alayonni berish uchun kerak.
«Qo» kirishga ijrochiqurilmadan xamirturish sarfini o’zgartiruvsi signal keladi.
«Ct» chiqish namlik, ya’ni chiqish parametri haqidagi signalni rostlash konturiga
uzatish uchun xizmatqiladi.
Xuddi shunday PI-regulyator modelini yaratamiz va «PI-Regulyator»
podsistemasiga maskalaymiz (9-rasm):
1
9-rasm –«PI-Regulyator» niqoblangan podsistemasi
Bundagi bloklar: «KU» – rostlash xatoligini kuchaytirish koeffitsientiga ko’paytirish;
«VI» – integrallash vaqtini hisobga olish uchun;
«Ogranichitel’» – Chiqishdagi boshqaruvchi ta’sirqiymatini belgilangan
chegaraga (0…1) keltirish uchun ishlatiladi;
«Integrator» – uning xususiyatiga boshlang’ich rostlovchi ta’sir nolni
kiritamiz.
Ijrochiqurilma modelini ham shunga o’xshash yaratamiz (10-rasm).
10-rasm – Ijrochiqurilma modeli
IQ chiqishidagi signal – xamirturishning yangi Q
O
sarfi bo’lib, u A rostlovchi
organning aniqlashtirilgan ochilish darajasiga mos keladi.
«Fcn» blokining funksiyasi yordamida birlamchi o’zgartirgichning modelini
tuzamiz.
Tuzilgan barcha podsistemalarni namlikni ART struktura sxemasi asosida
birlashtiramiz (3-rasm).
1
11-rasm – Namlikni ART ning modeli
Modellashtirish jarayonini 0 dan 300 s gacha vaqt intervalida o’tkazamiz.
Natijada regulyatorning K
u
=1 va T
i
=2(12-rasm)qiymatlardagi o’tkinchi jarayonni
xarakterlovchiquyidagi grafigini olamiz:
12-rasm – Namlikni ART dagi o’tkinchi jarayon
1
Do'stlaringiz bilan baham: | 
