Buxoro muhandislik-texnologiya instituti

Yog‘  kislotalarini  neytralizatsiyasi. 
Yog‘  kislotalaridan  sovun  pishirganda 
ularning  neytralizatsiyasini  karbonatli  ishqor  bilan  amalga  oshirish  mumkin.Bu 
karbonatli sovunlanish deyiladi. 
 
 
 Ёғ
н
и 
со
вунла
н
и
ш д
ар
аж
аси, 
%
 

---

143 
 
Karbonatli sovunlanish reaktsiyasi 
Na
2
CO
3 
+  H
2
O             NaHCO
3
  + NaOH 
             
 
Natriy bikarbonat 
RCOOH   + NaOH            RCOONa  + H
2
O 
            Natriy bikarbonat parchalanadi: 
2NaHCO
3      
        Na
2
CO
3
 + CO
2
   + H
2
O 
Shunday  qilib,  yog‘  kislotasini  natriy  karbonat  bilan  neytrallaganda  yog‘ 
kislota NaOH bilan reaktsiyaga kirishadi. 
Yog‘ kislotasini Na
2
CO
3 
 bilan neytrallashni yuqori haroratda olib borish kerak. 
Nordon  sovun  hosil  bo‘lmasligi  uchun  karbonat  sovunlanish  va  kaustik  tugal 
sovunlanish  jarayonlarida  ishqor    miqdori  nazariy  talab  qilinganidan  0,1-0,3  % 
ortiqcha ishlatiladi. 
Agar nordon sovun hosil bo‘lsa sovun massasida kuyuklik paydo bo‘ladi, keyin 
bu kuyuklikni eritish juda qiyin.