Buxoro davlat unversiteti agronomiya va biotexnologiya fakulteti

Do'lana - Crataegus turkumining vakillari ham daraxt o'simlik bo'lib , O'rta Osiyoda 22 turi yovvoyi holda keng tarqalgan . Bular orasida ayniqsa , sariq do'lana - (Crataegus pontica ) va qizil do'lana (Turkestanica ) keng tarqalgan . U olma , nok singari inson tomonidan sevib tanovul qilinadigan muhim o'simliklardan hisoblanadi.
Doʻlana (Crataegus L.) - raʼnodoshlar oilasiga mansub daraxt yoki buta. Bal. 6–10 m, tanasining yoʻgʻonligi 40—50 sm, sershox. 890 turi bor, shundan 10 turi Oʻzbekistonda oʻsadi, Xitoy, Ispaniya, Italiya, Jazoir, Amerika va b. mamlakatlarda ham tarqalgan. Barg cheti yirik tishli yoki patsimon boʻlingan, poyaga ketma-ket oʻrnashgan. Guli mayda, toʻpgulga yigʻilgan. Mevasi 1—5 danakli. D.ning manzarali oʻsimlik sifatida oʻstiriladigan, shuningdek, boʻrikoʻz D., sariq D., qizil D. degan turlari bor. D. yovvoyi holda Oʻzbekistonning togʻli tumanlarida, dengiz sathidan 1000–1500 m balandlikda, koʻpincha, yakka holda usadi, baʼzan kichik D. zorlar ham uchraydi. Baʼzi turlarining mevasi yirik, koʻp isteʼmol qilinadi. Sariq D. guli nektar (gulshira)ga boy. D. may—iyunda gullaydi, sent. oxirlarida pishadi, 25—30 yoshli daraxti 70–80 kg hosil beradi. Mevasi tarkibida 11,5—15,9% qand, 8% yogʻ, 0,67—0,88% olma kislota bor. Xalq tabobatida ishtaha ochuvchi, ichni qotiruvchi dori sifatida qoʻllaniladi. D. bargi, poʻstlogʻi va ildizi qaynatmasi bilan matolarni sariq va qoʻngʻir rangga boʻyash mumkin. D. olma, nok, behi uchun yaxshi payvandtag boʻladi. Urugʻi, ildizi, ildiz bachkisi va ildiz poyasidan, parhish yoʻli bilan ham koʻpaytiriladi.
Olxo'ridoshlar kenja oilasi - Prunoideae.
Olxo'ridoshlar kenja oilasi vakillarining aksariyat qismi daraxt va buta shaklidagi o'simlik. Ularning bargi butun , yonbarglari to'kiladigan . Gul o'rni botiq bakal shaklida , tuguncha bilan tutashmagan . Urug'chisi bitta meva bargidam tashkil topgan , tugunchasi gul bo'laklarining o'rta qismida joylashgan . Mevasi danakli . Gul formulasi Ca5Co5A∞G1.Olxo'ri ham muhim meva o'simliklaridan hisoblanadi. Kenja sinfining O'zbekistonda keng tarqalgan turkumlari Olxo'ri - Prunus , gilos (Cerasus) , bodom ( Amygdalus) ,shaftoli (Persica ) ,o'rik (Armeniaca ) hisoblanadi.