Kapital migratsiyasi shakllari MMK bir qator amalga oshirish shakllariga ega, ular amalda jadvalda keltorilgan bir qancha mezonlarga ko'ra tasniflanadi:
Tasniflash xususiyati
MMK shakllari
Muhojir kapitaliga egalik qilish bo'yicha
Xususiy holat ; xalqaro (mintaqaviy) pul-moliya tashkilotlari;
aralash
Kapital migratsiyasi vaqtiga ko'ra
Qisqa muddatli (3 oygacha) ; qisqa muddatli
(1—1,5 yoshgach) ;
o'rta muddatli
(1 yildan 5—7 yoshgacha);
uzoq muddatli (5—7 yoshdan 40—45 yoshgacha)
Kapitalning taqsimlash shaklida
Tovar ;
naqd pul ;
aralash
Ko'chib yuruvchi kapitaldan foydalanishning maqsadi va mohiyati bo'yicha
Tadbirkorlik ;
qarz.
Kapital migratsiyasining asosiy sabablari qatorida quyidagilarni aniqlash mumkin :
— foiz stavkasi bilan belgilanadaigan kapitalning har xil marjinal mahsuldorligi ( kapital unumdorligi past bo'lgan joydan yuqori bo'lgan joyga ko'chiriladi) ;
— firmaning xalqaro miqyosda o'z faoliyatini diversifikatsiya qilish istagi;
—tovarni olib kirishga to'sqinlik qiladigan va shu bilan xorijiy yetkazib beruvchilarni bozorga kirish uchun sar.moya kiritishga majbur qiladigan bojxona to'siqlarining mavjudligi ;
—barqaror siyosiy muhit va umuman qulay investitsiya muhiti .
Kapital migratsiyasini rag'batlantiruvchi omillarini ko'rsatish mumkin :
— xalqaro sanoat kooperatsiyasi , xorijiy filiallarga TNC sarmoyasi ;
— iqtisodiy o'sish suratlarini saqlash bandlikni taminlash ilg'or ishlab chiqarishlarni rivojlantirish uchun katta miqdordagi kapitalni jalb qilishga yo'naltirilgan industrialrivojlangan mamlakatlarning iqtisodiy siyosati ;
— rivojlanayotgan mamlakatlarning investitsiya muhitini erkinlashtirish orqali ularning xorijiy kapitalni jalb qilushga intilayotgan iqtisodih holati ;
—xalqaro tashkilotlar tomonidan xalqaro investitsiya imkonini erkinlashtirish siyosatini amalga oshirish , investitsion hamkorlikning universal meyorlarini ishlab chiqish ;
—savdo sotiqni rivojlantirishga va sarmoyalasrni jalb qilishga ko'maklashuvchi davlatlar o'rtasida daromad va kapitalga ikki yoqlama soliq solishning oldini olish to'g'risidagi xalqaro bitimlar .
Xalqaro kapital oqimlari shakllarini tasniflash ushbu jarayonning turli ko'rsatkichlar bo'yicha amalga oshirilishi mumkin .
1. Xususiy va davlat investitsiyalarining kelib chiqish manbalari farqlanadi .
Davlat investitsiyalari — bu xalqaro harakat hukumatlararo bitimlar bilan belgilanadigan davlat kreditlari , ssudalar , grantlar , yordam . Xususiy investitsiyalar — bu chet elga joylashtirilgan yoki chet eldan xususiy shaxslar (jismoniy shaxslar ) tomonidan olinadigan nodavlat manbalari mablag'lari .
2. Kapitalni eksport qilish shakliga ko'ra kapitalning harkatini naqd va tovar shaklida taqsimlang . Mashinalar va uskunalar , parametrlar va nou - xau , agar ular chet elga u yerda yaratilgan yoki sotib olingan kompaniyaning ustav kopitalining hissasi yoki tarkibiy qismi sifatida eksport qilinsa kapitalning eksporti bo'lishi mumkin . Boshqa bir misol , tovar kreditlari bo'lishi mumkin .
3. Chet el investitsiyalarini jalb qilish xarakteriga ko'ra kredit va biznes kiradi .
Kredit shaklida kapital o'z egasiga daromadni asosan depozitlar , ssudalar va kreditlar bo'yicha foizkar ko'rinishida, tadbirkorlik shaklidagi kapital esa asosan foyda ko'rinishida olib keladi .
4. Xorijiy kapital qo'yilmalar belgilangan maqsadlar uchun to'g'ridan to'g'ri , portfelli va boshqa investitsiyalarga bo'linadi . To'g'ridan to'g'ri xorijiy investitsiyalari ( to'g'ridan to'g'ri investitsiyalar) —bu korxonani boshqarishda ishtirok etish uchun xorijiy kampaniyaning ulushini yoki aksiyalar paketini ( 10 foiz va undan ortiq ) sotib olish . To'g'ridan to'g'ri investitsiyalar , shuningdek , bosh tashkilotlarning chet el filiallariga bergan kreditlarini ham o'z ichiga oladi . To'g'ridan to'g'ri xorijiy investitsiyalar asosan xususiy tadbirkorlik kapitalidir .
To'g'ridan to'g'ri portfel investitsiyalaridan farqli o'laroq , bu xorijiy investitsiya obekti faoliyati ustidan to'g'ridan to'g'ri nazoratnj taminlamaydigan , faqat daromad olish huquqini beradigan xorijiy qimmatli qog'ozlarni sotib olish uchun sof moliyaviy operatsiya .
Boshqa investitsiyalar asosan xalqaro kreditlar va bankdagi depozitlarni o'z ichiga oladi .
5. Makro va mikro darajadagi kapital migratsiyasi subektlari . Makro daraja—davlatlar aro kapitalning oshishi . Stastika malumotlariga ko'ra , bu mamlakatlarning to'lov balansida aks etadi . Mikri daraja— bu korparativ kanallar orqali xalqaro kampaniyalar ichida harakati .
6. Kapital oqimlari sohalarida :
—tovarlar va xizmatlarni sotish uchun valyuta hisob - kitob xizmatlari ;
—asosiy va aylanma mablag'larga xorijiy investitsiyalar ;
— valuta operatsiyalari ;
— rivojlanayotgan davlatlatga yordam berish va xalqaro tashkilotlarga davlat tomonidan ajratmalar shekllida milliy daromadning bir qismini byudjet orqali qayta taqsimlash .
Xorijiy kapitalga sarmoya kiritgan investor xalqaro investitsiyalarni amalga oshiradi . Boshqa davlatlarga emitentlarining qimmatli qog'ozlariga , shuningdek xorijiy valyutada sotib olingan moliyaviy vositalarga investitsiya kiritadi .
