Buxoro davlat universiteti biologiya kafedrasi embriologiya va gistologiya

Preparatlar: 
 
Preparat. Mushuk tuxumdonining tuzilishi (6- rasm). 
 
 
 
6-rasm. Mushuk tuxumdoni.
 
1-epiteliya  qismi,  2-oraliq  modda,  3-oogoniylar,  4-birlamchi  follikullalar,  5-  o‘suvchi 
follikulalar, 6-graaf pufagi, 7- follikula hujayralari, graff pufagi bo‘shlig‘i, 9-tuxum hujayra. 

---

Preparat  mushuk  tuxumdonining  bo‘yiga  mikrotom  orqali  kesilgan 
kesmasidan 
iborat. 
Mikroskopning 
kichik 
obyektivi 
orqali 
qaralganda 
tuxumdonning  tashqi  tomoni  bir  qavatli  kubik  shaklidagi  epiteliy  to‘qima  bilan 
qoplanganligi ko‘rinadi.  Ichki qismining  asosi asl biriktiruvchi to‘qimadan  iborat 
ekanligi  ko‘rinadi.  Uning  tarkibida  qon  tomiri  va  nerv  tomirlari  keng  tarqalgan. 
Tuxumdonning  chet  qismida  bir-biriga  zich  joylashgan  ovogoniylarni  ko‘rish 
mumkin.  Asta-sekin  tuxumdonning  o‘rta  qismiga  borgan  sari  atrofi  follikula 
hujayralari bilan bir qavat bo‘lib o‘rab olingan, keyinchalik ko‘p qavatli follikula 
hujayralari  bilan  o‘rab  olingan  ovositlarni  ko‘rish  mumkin.  Bu  ovositlarni 
ko‘pincha  follikula  deb  ham  ataydilar.  Follikula  hujayralari  bilan  ovosit  orasida 
bo‘shliq  paydo  bo‘ladi.  Bu  bo‘shliq  kattalashib  pufakchaga  aylanadi.Bu 
pufakchaning  nomi  Graaf  pufakchasi  deb  ataladi.  Sababi,  bu  pufakchani  birinchi 
marta fransuz olimi De Graaf sut emizuvchi hayvonlarning tuxumdonida ko‘rgan. 
Graaf  pufakchasining  ichida  yetilgan  tuxum  hujayrani  ko‘rish  mumkin. 
Tuxum  hujayra  follikula  hujayralari  bilan  o‘rab  olingan  va  shu  hujayralar  orqali 
tuxum  Graaf  pufakchasi  devori  bilan  tutashib  turadi.  Keyinchalik  Graaf 
pufakchasining  devori  yorilib  tuxum  hujayra  tuxumdondan  chiqadi  va  tana 
bo‘shlig‘iga  tushadi.  Tuxum  hujayraning  tuxumdondan  chiqishiga  ovulyasiya 
deyiladi. 
Mashg‘ulot  daftariga  tuxumdonning  bo‘yiga  kesilgan  kesmasining  rasmini 
chizing.  Bunga  ovogoniylar,  birinchi  va  ikkinchi  tartibli  ovositlar,  Graaf 
pufakchasi va undagi tuxum hujayra raqamlar bilan belgilab qo‘yilishi kerak.