Buxoro Davlat Universiteti 9-5-19 guruh talabasi Haydarov Diyorning Makro Iqtisodiyot fanidan tayorlagan mustaqil ishi

Tovar va xizmatlarni davlat xaridlari
(G) barcha darajadagi davlat muassasalari va hokimiyat 
organlarining tovarlarni sotib olish va davlat sektorida band bo'lgan mehnatga haq to'lash uchun 
xarajatlari. Ushbu davlat xarajatlari transfer to'lovlarini o'z ichiga olmaydi. Transfer to'lovlari - 
bu davlat tomonidan bepul to'lanadigan to'lovlar, chunki ular ko'rsatilgan xizmatlar uchun to'lov 
emas (masalan, qashshoqlik, ishsizlik, to'liq bo'lmagan oilalarni qo'llab-quvvatlash va boshqalar 
uchun davlat nafaqalari). Ular har qanday ishlab chiqarish omilining xizmatlari evaziga 
to'lanmaganligi sababli ular omil daromadlari hisoblanmaydi. 
Sof eksport
(NX) - bu mamlakat eksporti va importi o'rtasidagi farq, chunki ko'pchilik 
mamlakatlar shunday 
ochiq iqtisodiyot
 bunda hukumat tovarlar, kapital, ishchi kuchining milliy 
chegaralar orqali erkin harakatlanishiga to'sqinlik qilmaydi. 
3. YaIMni daromadlar bo‘yicha hisoblash usuli (taqsimlash usuli) 
YaIM omil daromadlari (ish haqi, foizlar, foyda va renta) yig'indisi sifatida ifodalanishi mumkin, 
ya'ni. ishlab chiqarish omillari egalarining mehnatiga haq to'lash yig'indisi sifatida aniqlanadi. 
Shu bilan birga, biz yalpi ichki mahsulot haqida gapirayotganimiz sababli, u ma'lum bir 
mamlakatning geografik chegaralarida faoliyat yurituvchi barcha rezidentlar va 
norezidentlarning daromadlarini o'z ichiga oladi. Rezidentlar - ma'lum bir davlat hududida 
yashovchi fuqarolar, mamlakatda 1 yildan kam bo'lgan chet elliklar bundan mustasno. 
Ushbu usul yordamida hisoblangan YaIM ko'rsatkichiga korxonalardan olinadigan bilvosita va 
to'g'ridan-to'g'ri soliqlar, amortizatsiya, mulk daromadlari va taqsimlanmagan foyda kiradi. 
Eslatib o'tamiz, daromadlar va xarajatlar tsiklining diagrammasiga ko'ra, iqtisodiyotning ayrim 
sub'ektlari uchun daromad nima, boshqalari uchun - xarajatlar. 
Ish haqi ko'rsatkichi ish haqining yalpi miqdorini, shuningdek, xodimlarga qo'shimcha to'lovlarni 
o'z ichiga oladi. Ijara - bu mulk egalarining daromadidir. Foyda korporatsiyalar yoki 
firmalarning yalpi foydasi (dividendlar) va shirkatlar (sherikliklar) va yakka tartibdagi 
tadbirkorlarning sof daromadlariga, shuningdek, fermerlar va frilanserlarning daromadlariga 
bo'linadi. 

---

YaIMni xarajat va daromadlar bo‘yicha hisoblashda ikkita yondashuvning kombinatsiyasi 2-
jadvalda keltirilgan. 
Ikkala usul ham ekvivalent hisoblanadi va YaIMning bir xil qiymatiga olib kelishi kerak. 
jadval 2