Buxoro davlat tibbiyot instituti X. P. Kenjayeva

3.1. “Qayta qurish” siyosati va uning mohiyati. 90- yillarda 
O’zbekistondagi ijtimoiy – siyosiy vaziyat. 
Jamiyat ijtimoiy-siyosiy hayotida tub o’zgarishlar bo’lishiga 
umidning so’nishi 80 – yillarning boshlarida ayniqsa kuchaydi. 
Buning oqibatida, bir tomondan, ma’muriy-siyosiy biqiqlik 
kuchaygan bo’lsa, boshqa tomondan, jamiyat a’zolari mehnat intizomining pasayishi, 
ijtimoiy loqaydlik, befarqlik kuchayib bordi. Jahonning rivojlangan va demokratiya 
tarkib topgan mamlakatlaridagi ijobiy o’zgarishlar, demokratiya va inson huquqlarini 
himoya qilishdagi olg’a siljishlar, xalq turmushi sharoitidagi yangi imkoniyatlar sovet 
jamiyatidan nafratlanish, jiddiy tub o’zgarishlarni amalga oshirishga moyillik hissini 
paydo qildi. 

---

42 
1985 yil aprel plenumida SSSR MK Bosh kotibi M.S.Gorbachyov tomonidan 
Ittifoqda “qayta qurish” siyosati e’lon qildi. Qayta qurishning asosiy mohiyati 
jamiyatning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, madaniy sohalarida to’planib qolgan inqirozli 
holatlarni bartaraf etish rejasidagi siyosat edi. Aslida qayta qurishni amalga oshirish 
ikki bosqichga bo’lingan edi. Ulardan birinchisi 1985 - 1987 yillar bo’lib, ikkinchi 
bosqichi 1987 - 1990 yillarni o’z ichiga olga. Biroq qayta qurish o’zining birinchi 
bosqichidayoq inqirozga yuz tutdi. Buning sabablari quyidagilardan iborat bo’ldi:
1.Qayta qurishning aniq, izchil, ilmiy jihatdan puxta ishlab chiqilgan aniq dasturi yo’q
edi. 
2. Mamlakatdagi partokratik rahbariyat “nomenklatura”ni saqlab qolishdan manfaatdor 
edi, chunki mamlakatni boshqarish ma’muriy-buyruqbozlik usuli orqali oson kechardi. 
3.M.Gorbachyov g’oyasi asosida qayta qurishni amalga oshirish mumkin emasdi. 
Sotsializmga xos mulkiy munosabatlar, ijtimoiy sohadagi siyosat, yakkapartiyaviy
rahbarlik, mustabid boshqaruv usuli hech qachon demokratiya bilan kelisha olmas edi.
Bir so’z bilan aytganda, qayta qurish mustaqillikka intilishni yanada tezlashtiruvchi 
omil bo’ldi.