Buxoro – 2022 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Ishonchlilik – bu tizimni ma’lum sharoitda ekspluatatsiya kilgan takdirda, unga yuklatilgan ishga kobiliyatini saklab kolish muddati tushuniladi. Ishga kobiliyatlilik deganda tizimni zimmasiga yuklatilgan barcha funktsiyalarni, talabga binoan parametrlarni saklagan xolda bajarilishini tushuniladi.
Tizimning ishga ishonchliligi kompleks kursatkich bulib, asosan, tizimning umrbokiyligidan, ta’mirbopligidan va tizimning ishonchliligidan iboratdir.
Bezotkaznost deganda tizimning anik bir sharoitda ekspluatatsiyalash davrida kerakli tizimni saklagan xolda uz vazifasini bajara bilish tushuniladi.
Texnik adabietlarda kupincha «bezotkaznost» va «ishonchlilik» tushunchalari sinonim sifatida tushuntiriladi. «Bezotkaznost» tushunchasi butun tizim uchun kupgina faktorlarga boglik buladi. Bularni ichida eng muximlari tizimdagi detallar soni va dastgoxlarning tuzilishi; yarimfabrikatlarning va materiallarning sifati; texnologik intizomning saklanishi va texnologik jarayonlarning mu’tadilligini ta’minlash; konstruktiv masalalarni echilishi darajasiga; ekspluatatsiyalash sharoitiga, texnik xizmat kursatish va ta’mirlashlardan iborat. Loyixalash jarayonida yul quyilgan kichik xatolik butun bir tizimni ishga yarokliligini chippakka chikarishi mumkin.
Tizimni bezotkaznostligini baxolash kator kursatkichlar bilan amalga oshiriladi. Bularni ichida eng kup tarkalgani ma’lum bir vakt ichida bezotkaz ishlashi, otkazlar oraligidagi vakt va ekspluatatsion tayerlik koeffitsientlaridir.
Avtomatik tizimning betotkaz ishlashining extimolligi R_L extimollik nazariyasiga muvofik aniklashda ayrim dastgoxlarning bezotkaz ishlashidan keltirib chikariladi (agar tizim ketma – ket kilib tuzilsa):
P_l = P₁P₂P₃…P_n

Bunda P₁P₂P₃…P_n – tizimdagi bezotkaz ishlaetgan dastgox va qurilmalar extimoligi.

Aloxida dastgoxning bezotkaz ishlashi extimoligi P₁, uz navbatida uning tashkil kilgan elementlarining bezotkaz ishlashi extimollarining kupaytmasiga teng (agar ketma – ket ulangan bulsa):

P = b₁b₂b₃…b_n
Bunda P = b₁b₂b₃…b_n - lar gidrovlik, elektrik va boshka sistemalarning bezotkaz ishlashi extimolliklari.