Buxoro – 2022 O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi

Yig`ish texnologik jarayonlarni mexanizatsiyalash va avtomatlash yo`llari
Jarayonlar ichida yig`ish jarayonining mexanizatsiyalash va avtomatlash uzining qator texnik va tashkiliy qiyinchiliklari tufayli eng past urinlarni egallaydi. Bu qiyinchiliklarni asl mohiyati shundaki, yig`ish jarayonida ikki va undan ortiq detallarni yig`ishga tug`ri keladi, bu esa ularning aniqligiga (yasalish anqkligiga) chambarchas bog`lik bo`ladi. Bir detalni aniqligi ta'minlanmasa, butun yig`ish texnologik jarayonini bajarilishiga tashkil qiladi.
Shuning uchun yig`ish ishlarini avtomatlash uchun quyidagi shartlarni bajarmok lozim:
- yig`ilaetgan detal konstruktsiyasida markazlovchi va fiksiyalovchi elementlar anchagina osonlashga olib keladi (kirish fiskalari, maxsus yo`naltiruvch sirtlar va b.);
- ikki va undan ortikcha o`tkazma yuzalari bo`lgan detalga o`tkazmalarni ketma - ketligini inobatga olgan holda amalga oshirtilishi ko`zda tutilishi lozim; detalning shakli iloji boricha soddalashgan bo`lishi lozimr;
- shplintlash va parchinlash yig`inlardan iloji boricha yoriq bo`lmogi lozim.
Yig`ish jarayonining avtomatlashning murakkabligi shundagi mexanizmlarning xarakati qo`l bilan bajarilishini taqozo qilmoq kerak. 11.3- rasmda vtulka va barmok (palets) detallarini yig`ish jarayonining printsipial sxemasi ko`rsatilgan.
Hozirgi paytda elektromagnitli, pnevmovigrli va boshqa fizikaviy effektlarni detallarni boshlangich orientirlash ishlariga jalb etish tadqiqotlari olib borilmoqda.
Yig`ish texnologik jarayonlaridagi ishlarda yig`ilayotgan detallarni bir - biriga ko`niktirish va tugallash ishlarini bajarishga tug`ri keladi, masalan, parmalash, rez`ba qirkish, razvertkalash va h.k. yig`ish jarayolarini avtomatlashni loyihalashda bunday ishlarni (operatsiyalarni) mexanik sexlarda bajarilishi o`uzda tutmoq kerak.
Avtomatlashtirilgan yig`ish texnologik jarayoni bir necha asosiy davrlardan iborat: detalni ishchi zonaga olib kelish; yig`iladigan detallarni orientirlash; boshlangich orientirlangan detallarni bir - birga o`tqazish (yig`ish); yig`ilgan detallarni kerakli holatda mahkamlab turish.Massasi va gabaritlari uncha katta bo`lmagan detallarni ishchi zonaga (yig`ish joyiga) olib kelish bunkerlar, magazinlar va shunga o`xshagan qurilmalar qo`llaniladi.
Ishlatilaetgan mexanizatsiyalashgan va avtomatlashtirilgan asbob - uskunalar qiska vaqtdagi yuklanishga chidamliligi, mehnat xavfsizligi va iqtisodiy tejamkor bo`lmogi lozim.
Nazorat uchun savollar
1.Birinchi guruh detallariga qanday detallar kiradi?
2. Ikkinchi guruh detallari qanday detallar?
3.Moslamala konstrukciyalari bilan bazalashtirish orasida qanday bog’lanish bor?
4.Ikkinchi guruh detallari uchung texnologik bazalar qanday tanlanadi?
5.Asosiy bazalar texnologik baza bo`laoladimi?
6.Birinchi operaciyada detalning qaysi yuzalariga ishlov berish kerak?
7.Ikkinchi operaciyada texnologik baza sifatida qaysi yuza olinadi?


15-ma’ruza.RDB dastgohlarining texnologik uskunalari va kesuvchi asboblari. Moslanuvchan ishlab chiqarish tizimini yaratish va ularning qurilmalari, AL-ning yordamchi jarayonlarini texnologik ta’minoti