Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

Kо‘rsatkichlar 

“A” material 

“B” material 

Bir 

birligiga(1 

kg) 

Jami 

(5000 

birlik) 

Bir 

birligiga(1 

kg) 

Jami 

(3000) 

 

1. Haqiqiy sotib olish tannarxi 

2.  Materiallar  temir  yо‘l  transportida 

tashib keltirish xarajatlari 

3.  Materallarni  temir  yо‘l  bekatidan 

omborgacha tashib keltirish xarajatlari

 

220 

 

100 

 

18-75 

1100000 

 

500000 

 

56250 

150 

 

100 

 

18-75 

450000 

 

300000 

 

93750 

Haqiqiy tannarxi 

338-75 

1656250 

268-75 

843750 

---

354 

 

 

Ishlab chiqarish xarajatlari 

mashulot tannarxga kiritilishiga

 qarab

 bevosita 

yoki mashulot tannarxiga tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri kiritiladigan va bilvosita yoki egri 

xarajatlar

ga bо‘linadi. 

16 - jadval 

Ishlab chiqarish xarajatlarini turkumlanishi. 

Turkumlanish belgilari 

Xarajatlar turkumi 

Iqtisodiy roliga nisbatan 

 

1.

 

Asosiy xarajatlar 

2.

 

Ustama xarajatlar 

Tannarxga qо‘shilishiga qarab. 

 

1.

 

Tо‘g‘rixarajatlar 

2.

 

2. Egrixarajatlar 

Ishlab chiqarish hajmiga nisbatan 

1.

 

О‘zgaruvchan xarajatlar 

2.

 

2. О‘zgarmas xarajatlar 

Iqtisodiy elementlaribо‘yicha 

 

1.

 

Moddiy xarajatlar. 

2.

 

Mehnat xarajatlari. 

3.

 

Ijtimoiy sug‘urta ajratmalari. 

4.

 

Asosiy fondlar eskirishi. 

5.

 

Boshqa xarajatlar 

Kalkulyasiya moddalaribо‘yicha 

 

1.

 

Xom-ashyo va materiallar 

2.

 

Yordamchi materiallar 

3.

 

Yarim  tayyor  mashulotlar  va  butlovchi 

detallar 

4.

 

Yoqilg‘i, 

elektr 

energiyasi 

va 

yordamchi ishlab chiqarish xarajatlari 

5.

 

Ehtiyot qismlar 

6.

 

Ishlab  chiqarish  bilan  band  bо‘lgan 

ishchilarning asosiy ish haqi 

7.

 

Ish haqidan ajratmalar 

8.

 

Jihozlarni,  ulchov-uskunalarni  saqlash 

va ishlatish xarajatlari 

---

355 

 

 

9.

 

Umumishlab chiqarish xarajatlari 

Tarkibiga qarab 

1.

 

Bir elementli xarajatlar 

2. Kompleks xarajatlar 

Ishlab  chiqarish  jarayonida  ishtirok 

etishiga qarab 

1. Ishlabchiqarishdagi 

2.

 

2. Noishlabchiqarishdagi. 

Mashulot  tannarxini  hosil  qilishdagi 

xarateriga qarab 

1.

 

Unumli xarajatlar 

2.

 

Unumsiz xarajatlar 

 

Sodir bо‘lish joyiga qarab: 

1.

 

Tsex xarajatlari 

2.

 

Uchastka xarajatlari 

3.

 

Brigada xarajatlari 

Taqvim davriga tegishligiga qarab: 

1.

 

Joriy davr xarajatlari 

2.

 

Kelgusi davr xarajatlari 

3.

 

Zahiralar 

 

Bevosita 

yoki 

mashulot 

tannarxiga 

tо‘g‘ridan-tо‘g‘ri 

kiritiladiganxarajatlar

  bir  xil  turdagi  mashulotlarni  ishlab  chiqarishga  tegishli 

bо‘lib,  ularning  moddiy  asosini  tashkil  qiladi  yoki  tayyor  holatga  kelishini 

ta’minlaydi  va  ishlab  chiqarilayotgan  mashulotlarning  tannarxlariga  tо‘g‘ridan-

tо‘g‘ri  kiritiladi.  Bunday  xarajatlarga,  odatda,  mashulot  ishlab  chiqarish  uchun 

sarflangan  moddiy  qiymatliklar  (xom-ashyo,  asosiy  materiallar,  yordamchi 

materiallar,  yoqilg‘i,  ehtiyot  qismlar,  butlovchi  buyumlar)  va  mehnat  tо‘lovlariga 

tegishli  bо‘lgan  sarflar  kiritiladi.  Ular  ishlab  chiqarilayotgan  mashulotlarning 

miqdoriga  bog‘liq,  shuning  uchun  ishlab  chiqarish  hajmlarining  oshishi  bunday 

xarajatlarni kо‘payishiga olib keladi.