Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

Ikinchi, 

oy  davomida  materiallar  harakati  bilan  bog‘liq  bо‘lgan  quyidagi 

xо‘jalik muomalalari sodir bо‘ldi. 

Birinchi operatsiya.

Tuzilgan shartnoma asosida mol yetkazib beruvchilardan 

haqiqiy sotib olish tannarxlarida materiallar olindi 1.550.000 sо‘m. Shu jumladan: 

“A”  materialdan  5000  kg,  har  bir  kilosi  220  sumdanumumiy  hisobda 

1.100.000sо‘mlik 

2.  “B”materialdan  3000  kg,  har  bir  kilosi  150  sо‘mdanumumiy  hisobda 

450.000sо‘mlik. 

3. Materiallarni temir yо‘l transportida tashib keltirish xarajatlari ta’minotchi 

tomonidan tо‘langan - 800.000sо‘m 

4.  Moddiy  qiymatliklarni  temir  yо‘l  bekatidan  omborgacha  2504- 

avtokalonaning  transportida  tashib  keltirilgani  uchun  transport  tashilotiga 

hisoblandi- 150.000 sо‘m. 

Birinchi  operatsiya  yuzasidan  quyidagicha  buxgalteriya  yozuvlari  amalga 

oshiriladi 

A). Sotib olingan materiallarning sotib olish tannarxlaridagi qiymatiga, 

---

347 

 

 

Dt –1610 - “ Materiallarni xarid qilish va sotib hisobga oladigan schyotlar” - 

1.550.000 sо‘m. 

Kt-  6010  -  “Mol  yetkazib  beruvchilar  va  pudratchilar  bilan  hisob-kitoblar”  - 

1.550.000 sо‘m.

 

B).  Moddiy  qiymatliklarni  mol  yetkazib  beruvchilar  tomonidan  tо‘langan 

temir yо‘l xarajatlariga, 

Dt- “ Materiallarni xarid qilish va sotib hisobga oladigan schyotlar” - 800000 

sо‘m. 

Kt - “Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob- kitoblar”- 800000 

cо‘m. 

V)  Moddiy  qiymatliklarni  temir  yо‘l  bekatidan  omborgacha  tashib  keltirish 

xarajatlariga, 

Dt

- 

“ Materiallarni xarid qilish va sotiib hisobga oladigan schyotlar.” - 150000 

sо‘m. 

Kt- “Mol etkazib beruvchilar va pudratchilar bilan  hisob-kitoblar” -  150000 

cо‘m. 

Sotib  olinadigan  tovar  moddiy  qiymatliklarning  rejalashtirilgan  ulgurji 

baholaridagi  umumiy  qiymati  2040000  sо‘mni  tashkil  qildi.  Bu  qiymat  mol 

yetkazib beruvchilardan sotib olingan moddiy qiymatliklarning haqiqiy miqdorini, 

ularning rejalashtirilgan ulgurji baholariga kо‘paytirish yо‘li bilan topiladi. 

1.  “A”  materialdan  5000  kg,  har  bir  kilosini  300  sо‘mdanumumiy  hisobda 

1500000 sо‘mlik 

“B”materialdan 3000 kg, har bir kilosi 180 sо‘mdanumumiy hisobda 540000 

sо‘mlik. 

Omborlarga  qabul  qilingan  moddiy  qiymatliklarning  rejalashtirilgan  ulgurji 

baholariga, 

Dt  -  “  Materiallarni  xarid  qilish  va  sotib  hisobga  oladigan  schyotlar”  - 

2040000 sо‘m. 

Kt  -  “  Materiallarni  xarid  qilish  va  sotib  hisobga  oladigan  schyotlar”  – 

2040000 sо‘m pravodkasi tuziladi. 

---

348 

 

 

“Materiallarni  xarid  qilish  va  sotib  olishni  hisobga  oladigan  schyotlar”ni 

debet  va  kredit  oborotlarini  solishtirib  sotib  olingan  materiallarni  hisobga  olish 

baholari  bilan  haqiqiy  tannarxi  orasidagi  farq  topiladi.  Balans  tuzishda,  agar  bu 

schyotlarning  Dt  oborotlari  Kt  oborotlaridan  kо‘p  bо‘lsa,  qoldiq  materiallarning 

hisobga  olish  baholariga  qо‘shiladi,  agar  schyotlarning  Dt  oborotlari  Kt 

oborotlaridan kam bо‘lsa, qoldiq materiallarning hisobga olish baholaridan ayirib 

tashlanadi.  Omborlarga  qabul  qilingan  moddiy  qiymatliklarning  hisobga  olish 

baholari bilan haqiqiy tannarxi orasidagi farqga quyidagicha pravodka tuziladi: 

Dt - “ Materiallar qiymatidagi farqlarni hisobga oladigan schyotlar” - 510000 

Kt - “Materiallarni xarid qilish va sotib olishni hisobga oladigan schyotlar” – 

510000