Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

+ ∑

F

2

 

𝑭%

 = ---------------------------- × 100 

∑Sm

1

+ ∑ m

 

Bu yerda: 

1.

 

∑F

1

–  oy  boshiga  barcha  moddiy  qiymatliklarga  tо‘g‘ri 

keladigan farqlar summasi; 

2.

 

 ∑F

2

- oy davomida xarid qilingan barcha moddiy qiymatliklarga 

tegishli farqlar summasi;  

3.

 

∑Sm

1

– moddiy qiymatliklarni oy boshiga qoldiq summasi; 

4.

 

∑ m- oy davomida sotib olingan moddiy qiymatliklar summasi;  

5.

 

𝐹%

 -о‘rtacha foiz. 

---

342 

 

 

Topilgan о‘rtacha foizni ishlab chiqarishga sarflangan yoki chetga chiqarilgan 

moddiy  qiymatliklarni  rejalashtirilgan  ulgurji  baholariga  yoki  hisob  siyosatida 

nazarda  tutilgan  boshqa  (sotib  olishning  reja  tannarxlarida,  о‘rtacha  sotib  olish 

baholarida)  bahosiga  kо‘paytirish  bilan,  ularga  tegishli  bо‘lgan  materiallarning 

qiymatidagi  farqlar  summasi  topiladi.  Moddiy  qiymatliklarni  rejalashtirilgan 

ulgurji  baholariga  yoki  hisob  siyosatida  nazarda  tutilgan  boshqa  (sotib  olishning 

reja  tannarxlarida,  о‘rtacha  sotib  olish  baholarida)  bahosiga  materiallarning 

qiymatidagi  farqlar  summasini  qо‘shish  bilan  asosiy  ishlab  chiqarish  va  boshqa 

maqsadlari  uchun  foydalanishga  bergan  yoki  chetga  sotilgan  moddiy 

qiymatliklarni haqiqiy tannarxlari topiladi. Ta’minot jarayonining hisobi quyidagi 

chizmada keltirilgan.        

Birinchi variant. Moddiy qiymatliklarni joriy hisobi haqiqiy tannarxlarda olib 

borilganda: 

d-t 5100  k-t    

 d-t 6010 k-t      

 

 

 

d-t 1010  k-t 

Qoldiq     

 

 

 

Qoldiq  

 

 

Qoldiq 

   

 

 

3 

1 

 

 

2 

Izoh: 

1-moddiy qiymatliklarni haqiqiy sotib olish tannarxi. 

2- moddiy qiymatliklarni transport – xarid xarajatlari. 

3-sotib  olingan  materiallar  uchun  ta’minotchilarga  shuningdek,  ularni  tashib 

keltirish uchun transport tashkilotiga qilingan tо‘lovlar. 

4- moddiy qiymatliklarni haqiqiy tannarxi. 

Ikkinchi  variant.  Moddiy  qiymatliklarni  joriy  hisobi  rejalashtirilgan  ulgurji 

baholarda  yoki  hisob  siyosatida  nazarda  tutilgan  boshqa  (sotib  olishning  reja 

tannarxlarida, o’rtacha sotib olish baholarida) olib borilganda: 

 

Dt   5110 Kt    

Dt 6010   Kt  

 

Dt 1010, 1610 Kt 

Qoldiq     

 

 

 

Qoldiq  

 

Qoldiq 

 

 

 

 

3 

 

1 

---

343 

 

 

 

2 

Izoh: 

1-moddiy qiymatliklarni haqiqiy sotib olish tannari. 

2- moddiy qiymatliklarni transport – xarid xarajatlari.. 

3-sotib  olingan  materiallar  uchun  ta’minotchilarga  shuningdek,  ularni  tashib 

keltirish uchun transport tashkilotiga qilingan tо‘lovlar. 

4- moddiy qiymatliklarni ulgurji bahosi. 

5-materiallarning qiymatidagi farqlar 

Ta’minot  jarayoni  muomalalarini  hisobga  olishni  yuqorida  bayon  etilgan 

tartiblarini quyidagi misollarda alohida – alohida kо‘rib chiqamiz.