Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

 

 

5. SCHYOTLAR REJASI VA UNI TURKUMLASH. 

Xо‘jalik subyektlarining faoliyatlari tо‘g‘risidagi barcha muhim ma’lumotlar 

buxgalteriya  schyotlaridan  olinadi.  Shuningdek,  balans  hamda  boshqa  moliyaviy 

hisobotlar  ham  schyotlarning  ma’lumotlari  asosida  tuziladi.  Shuning  uchun  ham 

bunday  ma’lumotlarni  olish  maqsadida  bir  qator  schyotlarni  tanlab  olish  zarurki, 

natijada korxonaning xо‘jalik faoliyatlarida sodir bо‘ladigan iqtisodiy axborotlarni 

hisobga olish, jamlash, saqlash, nazorat qilish va ularni iqtisodiy mazmuniga kо‘ra 

guruhlash  imkoniyati  bо‘lsin.  Bu  maqsadga  erishish  va  buxgalteriya  hisobini 

tо‘g‘ri tashkil etish uchun schyotlar rejasi tuziladi. 

Buxgalteriya  hisobining  schyotlar  rejasi  deb,  korxonalar  xо‘jalik  faoliyati 

buxgalteriya  hisobini  olib  borish  uchun  bir  tizimga  solingan  schyotlar  ketma-

ketligiga  aytiladi.  Hozirgi  paytda  О‘zbekiston  Respublikasi  Moliya  vazirligi 

tomonidan  30  mart  2000  yilda  №37  bayon  bilan  tasdiqlangan  О‘zbekiston 

Respublikasi  buxgalteriya  hisobining  №21  milliy  andozasida  keltirilgan 

schyotlardan foydalanib kelinmoqda. Schyotlar rejasi sintetik va balansdan tashqari 

schyotlarni  aks  ettiradi.  Har  bir  sintetik  schyotga  tо‘rt  xonali,  balansdan  tashqari 

schyotlarga  esa  uch  xonali  raqam  belgilangan.  Sintetik  schyotlarning    birinchi 

ikkita  raqami  schyotni  qaysi  guruh  schyotlar  tarkibiga  kirishini,  ikkinchi  ikkita 

raqami  esa  schyotni  nima  maqsadga  belgilanganligini  bildiradi.  Schyotlar  raqami 

hisob  ishlarini  avtomatlashtirish  uchun  ham  zarur.  Schyotlar  rejasida  sintetik 

---

285 

 

 

schyotlar  Moliya  vazirligi  tomonidan  ishlab  chiqilgan  va  tasdiqlangan  balans  va 

moliyaviy natijalar tо‘g‘risidagi hisobot shakllariga mos ravishda joylashtiriladi. 

birinchi  ikkita  raqami  schyotni  qaysi  guruh  schyotlar  tarkibiga  kirishini,  ikkinchi 

ikkita  raqami  esa  schyotni  nima  maqsadga  belgilanganligini  bildiradi.  Schyotlar 

raqami  hisob  ishlarini  avtomatlashtirish  uchun  ham  zarur.  Schyotlar  rejasida 

sintetik  schyotlar  Moliya  vazirligi  tomonidan  ishlab  chiqilgan  va  tasdiqlangan 

balans  va  moliyaviy  natijalar  tо‘g‘risidagi  hisobot  shakllariga  mos  ravishda 

joylashtiriladi. 

Korxona moliyaviy xо‘jalik faoliyatining buxgalteriya hisobi schyotlar rejasi 

besh qism va tо‘qqiz bо‘limdan iborat. Schyotlar rejasining 1-8 bо‘limlarida balans 

tuzilishiga,  9  bo‘limida  esa  moliyaviy  natijalar  to‘g‘risidagi  hisobot  tuzilishiga 

nisbatan  joylashtirilgan.  Schyotlar  rejasining  10  bo’limida  balansdan  tashqari 

schyotlar  keltirilgan.  Amaldagi  schyotlar  rejasi  yangi  schyotlar  bilan  to‘ldirish 

imkoniyatiga ega tarzida tuzilgan. 

 

 

---

286 

 

 

 

 

 

 

 

---

287 

 

 

---

288