Buxgalteriya lit

yuzasidan hisoblashishlar“, „Har xil debitor va kreditorlar
bilan hisoblashishlar“ schotining ko‘rsatkichlari debet va
kredit qoldiqlari bo‘yicha kelib chiqish sabablari aniqlangan
holda tushuntirish xatida yoziladi. Hisobot davridagi yo‘ldagi
tovarlar,  to‘lashga  rozilik  bergan  schotlarning  umumiy
ro‘yxati tushuntirish xatiga ilova qilinadi.

---

200
Тushuntirish xati balans moddalarida ko‘rsatilgan har
bir  summaning  to‘g‘riligini  tasdiqlabgina  qolmay,  balki
ularning  xo‘jalik  faoliyati  bilan  bevosita  bog‘liqligini
ko‘rsatishda alohida o‘rin tutadi. Unda faqat xo‘jalikning
erishgan  yutuqlarigina  emas,  balki  hisobot  davrida
belgilangan  reja  ko‘rsatkichlarini  bajarishga  salbiy  ta’sir
qilgan omillarni ko‘rsatish kerak.
Hisobot davrining oxirida tashkilotning bankdagi schot-
larida pul mablag‘larining holati maxsus tekshirishdan keyin
to‘g‘riligi aniqlanib, tushuntirish xatida ko‘rsatiladi.
Тushuntirish  xati  xo‘jalik  faoliyatini  iqtisodiy  tahlil
qilish asosida yozilsa, ijobiy samara beradi, chunki uning
to‘liq, mazmunli yozilishi tashkilot xo‘jalik faoliyatidagi
xato va kamchiliklarning oldini olish imkonini beradi.
Hisobotga  yozilgan  tushuntirish  xatida,  asosan,
quyidagi ma’lumotlar to‘liq yoritilishi kerak:
 — korxona va tashkilotlarning manzilgohi va asosiy
faoliyat turi;
— hisobot davrida jami ishlovchilarning o‘rtacha soni
(toifalari bo‘yicha);
—  hisobot  davrida  olingan  yoki  to‘langan  jarimalar
(turlari  bo‘yicha);
— nomoddiy aktivlar holati bo‘yicha hisobot davrining
boshiga va oxiriga bo‘lgan qoldig‘i;
—  hisobot  davridagi  asosiy  vositalarning  holati  va
ulardagi o‘zgarishlar;
— hisobot yilida ishlab chiqarish, savdo rejalaridagi
o‘zgarishlar, sotish faoliyatining holati;
— muomala xarajatlari to‘g‘risida ma’lumotnoma.
Тushuntirish  xatida  hisobotda  ko‘rsatilgan  ayrim
ma’lumotlardagi o‘zgarishlar, unda ta’sir etuvchi omillar
o‘z  aksini  topadi.
Buxgalteriya balansi moddalarning to‘g‘riligini ta’min-
lash maqsadida ularga tegishli rasshifrovkalar balansga ilova
qilinadi.

---

201