Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

Muddatli, muddati o„tgan kreditlar va shartlari qayta ko„rib 
chiqiladigan qisqa muddatli kreditlarni hisobga olishda 
qo„llaniladigan ssuda hisobvaraqlar  
 
Asosiy 
hisobvaraq 
Hisobvaraqlarning nomi 
13100 
 
 “Xususiy  korxonalar,  xo„jalik  shirkatlari  va  jamiyatlarga 
berilgan qisqa muddatli kreditlar” 
Sub hisobvaraqlar 
(subschyot)  
 
 
13101 
 
 “Xususiy  korxonalar,  xo„jalik  shirkatlari  va  jamiyatlarga 
berilgan qisqa muddatli kreditlar” 
13105 
 “Xususiy  korxonalar,  xo„jalik  shirkatlari  va  jamiyatlarga 
berilgan muddati o„tgan kreditlar”  
13109 
 
 “Xususiy  korxonalar,  xo„jalik  shirkatlari  va  jamiyatlarga 
berilgan  shartlari  qayta  ko„rib  chiqiladigan  qisqa  muddatli 
kreditlar” 
13199 
 Xususiy  korxonalar,  xo„jalik  shirkatlari  va  jamiyatlarga 
berilgan  qisqa  muddatli  kreditlar  bo„yicha  ko„rilishi 
mumkin bo„lgan zararlarni qoplash zaxirasi (kontr-aktiv) 
 
Kredit 
berilayotganda 
korxonaning 
hisob-kitob 
hujjati 
to„lanayotgan  bo„lsa,  pul  o„tkazilishi  lozim  bo„lgan  mol  sotuvchi  yoki 
xizmat  ko„rsatgan  korxona  hisobvarag„iga  o„tkaziladi.  Pul  tushirilishi 
lozim  bo„lgan  korxonaga  boshqa  bank  bo„limi  xizmat  ko„rsatsa,  kredit 
summasi kredit berayotgan bankning vakillik hisobvarag„i orqali tegishli 
bankga o„tkaziladi. 
Kredit berilayotganda quyidagi buxgalteriya provodkasi bajariladi: 
Debet  13101  –  “Xususiy  korxonalar,  xo„jalik  shirkatlari  va  ja-
miyatlarga berilgan qisqa muddatli kreditlar” 
 Kredit 10301 – “Bankning vakillik hisobvarag„i yoki mahsulot so-
tuvchi korxona hisobvarag„i” 
13101 – hisob raqamida bank tomonidan xususiy firmalar, shirkat-
lar va jamoa xo„jaligi va shu kabi xususiy mulkchilik shakliga ega bo„l-

---

 
173 
gan korxonalarga berilgan qisqa muddatli kreditlarning hisobi yuritiladi. 
Bu hisob raqam bo„yicha analitik hisob har bir qarzdor va kredit turlari 
bo„yicha alohida shaxsiy hisobvaraqlarda olib boriladi. 
Kredit oluvchi va bank o„rtasida tuzilgan kredit shartnomasiga bi-
noan  kreditni  qaytarish  muddatlari  belgilanadi.  Kreditning  qaytarish 
muddati  tugagandan  so„ng  ssuda  qaytarish  bo„yicha  buxgalteriya  pro-
vodkalari  bajariladi.  Kreditni  qaytarish  bo„yicha  buxgalteriya  provod-
kalari quyidagicha ko„rinishda bo„ladi. 
Debet 20208 Hisobvaraq nomini mustaqil yozing. 
Kredit 13101 Hisobvaraq nomini mustaqil yozing. 
Bu buxgalteriya provodkasi agar  mijozning talab qilinguncha saq-
lanadigan  depozit  bo„yicha  hisobvarag„ida  kreditni  qaytarish  uchun 
yetarli pul mablag„lari bo„lgan holda bajariladi. Agar qarzdorning hisob-
varag„ida ssudani qaytarish uchun mablag„i yo„q bo„lsa, ssuda summasi 
13101 – “Xususiy korxonalar, xo„jalik shirkatlari va jamiyatlarga beril-
gan muddati o„tgan kreditlar” hisobvarag„iga o„tkaziladi. 
Bu  operatsiya  bo„yicha  quyidagi  buxgalteriya  provodkasi  amalga 
oshiriladi. 
Debet 13105 “Xususiy korxonalar, xo„jalik shirkatlari va jamiyat-
larga berilgan muddati o„tgan kreditlar” 
Kredit 13101 “Xususiy korxonalar, xo„jalik shirkatlari va jamiyat-
larga berilgan qisqa muddatli kreditlar” . 
Qaytarish muddati kelganda to„lanmagan va shundan so„ng 90 kun 
o„tgandan so„ng ham qaytib kelmagan ssudalar 13109 “Xususiy korxona 
va  nodavlat  korporasiyalariga  berilgan  qisqa  muddatli  shartlari  qayta 
ko„rib chiqiladigan kreditlar” balans hisobvarag„iga o„tkaziladi.