Buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va audit



Download 480,59 Kb.
bet13/20
Sana31.03.2022
Hajmi480,59 Kb.
#521135
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   20
Bog'liq
USTAMA XARAJATLAR HISOBI

Xarajat tenglamasi

1000

1500

1. Material xarajatlari

1500

2200

2500

Y = 5x

5000

7500

2. Mehnat xarajatlari

2250

3000

3750

Y = 7,5x

7500

11250

3. Ishlab chiqarish ustama xarajatlari

1500

1700

2100

Y = 600 + 3x

3600

5100

4. Sotish xarajatlari

1200

1250

1400

Y = 900 + 1x

1900

2400

5. Ma’muriy xarajatlar

5500

5500

5500

Y = 5500

5500

5500

6. Boshqa operatsion xarajatlar

7000

7000

7000

Y = 7000

7000

7000

JAMI




Y = 14000 +16,5x

30500

38750

Materiallar: y = bx; b = (1500 : 300 = 5, 2500 : 500 = 5). Y = 5x.
Mehnat: y = bx; b = (2250 : 300 = 7,5, 3750 : 500 = 7,5). Y = 7,5x.
IUX: y = a + bx.
b = ; a = y – bx = 1500 – 3*300 = 600. Y = 600 + 3x.
Sotish xarajatlari: y = a + bx.
b = ; a = y – bx = 1200 – 1*300 = 900. Y = 900 + 1x.
Ma’muriy xarajatlar: y = a. Y = 5500.
Boshqa operatsion xarajatlar: y = a. Y = 7000.

3. Ustama xarajatlar hisobi
Ishlab chiqarish ustama xarajatlari (IUX) - bu ishlab chiqarish bilan bog‘liq bo‘lgan, lekin odatda tayyor mahsulotning aniq bir turiga bevosita tegishli deb bo‘lmaydigan xilma-xil sarflarning yig‘indisidir.
Ishlab chiqarish ustama xarajatlari quyidagi sabablarga ko‘ra mahsulotga o‘tkaziladi;

    • Mahsulot birligidagi to‘la xarajatlarni aniqlash.

Agar narxning shakllanishi sarf-xarajatlarga asoslangan bo‘lsa, u holda ustama xarajatlarni hisobga olmaslik narx belgilashda xatolarga olib kelishi mumkin.

    • Zahiralar tannarxini aniqlash.

Moliyaviy hisobotlarning milliy standartiga muvofiq «zahiralar tannarxi zahiralarni sotib olish, qayta ishlash xarajatlarini hamda joriy holatiga va joyiga keltirish maqsadida qilingan barcha xarajatlarni o‘z ichiga olishi kerak» ishlab chiqarish ustama xarajatlari qayta ishlash bilan bog‘liq xarajatlarga qo‘shiladi va shu sababli zahiralarning tannarxiga kiritilishi lozim.
Ustama xarajatlarni taqsimlash stavkasi
1) IUX taqsimlash bazasi
Ustama xarajatlarni taqsimlash kompaniyada ishlab chiqarilgan barcha mahsulotlarga yoki kompaniya o‘z mijozlariga ko‘rsatadigan xizmatlar uchun umumiy bazani tanlash orqali amalga oshiriladi.
Taqsimlash bazasi sifatida ishlab chiqarish bo‘linmalarining ustama xarajatlariga to‘laroq mos keladigan omil tanlanishi lozim. Bazaga ko‘pincha quyidagilar olinadi:

    • Ishlab chiqarishda ishlagan ishchilarni ish vaqti

    • Uskunalarni ishlagan vaqti

    • Mehnat sarflari

    • Ishlab chiqarilgan mahsulot birligi

IUXni taqsimlash Ustama sarflar
= stavkasi Bazaning qiymati
2) Ustama xarajatlarni taqsimlashning yagona (umumzavod) va alohida
(tsex) stavkalari
IUXni taqsimlashning yagona stavkasidan umuman korxona uchun foydalaniladi. Masalan, ma’lum davrda ustama sarflar 100 000 sh.b.ni tashkil qilgan, 50 000 soat ish qilingan bo‘lsa, u holda ustama sarflarni taqsimlash stavkasi 100000 sh.b./ 50 000 mehnat soati = 2 sh.b. mehnat soatni tashkil qiladi. Ustama sarflar shu stavka bo‘yicha mahsulotga tegishlidir. Masalan, mahsulotni tayyorlash 18 soat asosiy mehnatni talab qiladi, bunda ustama xarajatlarning 36 sh.b. (18 soat x 2sh.b./mehnat-soat) mahsulotga tegishli bo‘ladi.
Agar ishlab chiqarish bir necha bo‘linmada amalga oshirilgan bo‘lsa, u holda IUXni taqsimlashning alohida stavkalaridan foydalanish maqsadga muvofiq bo‘ladi.


A Bo‘linma

B bo‘linma

V bo‘linma

Jami

Ustama xarajatlar, sh.b.

10000

60000

30000

100000

Mehnat - soati

25000

15000

10000

50000

IUX stavkasi mehnat-soatga

0,4

4

3

2

Masalan, mahsulot ishlab chiqarish uchun asosiy bo‘linmada 10 soat , B

bo‘linmasida 5 soat va V bo‘linmasida 3 soat asosiy mehnat talab qilindi. Bu holda ustama xarajatlarning
33 sh.b. miqdori mahsulotga o‘tkaziladi
(10 soat x 0,4 sh.b./mehnat-soati + 5 soat x 4 sh.b./mehnat-soati + 3 soat. x 3 sh.b./mehnat-soati )


  1. Download 480,59 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish