Бурун, бурун ёндош бўшлиқларининг клиник анатомияси, физиологияси ва текшириш усуллари

Peshona suyagi bo`shligida drenajlarni o`rnashish xolati.
Davolash: Peshona suyagi bo`shligining surunkali yallig’lanishini davolash ko`pincha konservativ usulda olib boriladi. Davolash asosan burun bo`shlig’ini shilliq qavatlarni shishini pasaytirib, peshona suyagi bo`shligidan yiringni ajralishini yaxshilashga qaratiladi. O`rta burun yo`lining shilliq qavatiga qon tomir toraytiruvchi dorilar dokali pilikga shimdirilib qo`yiladi, bundan tashqari shu maqsada qo`shimcha 2-3% lyapis eritmasi 2-3 kun davomida surtiladi. Lyapis eritmasi bshshliini chiqaruv teshigi atrofidagi shilliq qavatni giperplpziyasini pasaytiradi.

Davolashni asosiy yo`llaridan bu peshona suyagi bo`shligi tabbiy yo`llari orqali zond kiritilib, yuviladi va turli dorilar (antibiotiklar, antigistaminlar, kortiko-steroidlar va fermentlar) jo`natiladi. Peshona suyagi bo`shlig’ini zondlash maqsadida Ritter tomonidan taklif qilingan turli xajmdagi zondlardan foydalaniladi,ammo bu zondlar ancha qo`pol ishlanganligi va muolijani bajarishda qiyinchiliklar tugdirganligi uchun xozirgi kunda Belogolovov tomonidan taklif qilingan nozik va ancha egiluvchan zondlardan foydalanilmoqda.

Davolashda qo`shimcha fizioterapevtik muolijalar qo`llash (UVCH, lazerterapiya, magniterapiya , mikrotulkin va elektroforez) bilan olib borilsa yaxshi natijalar beradi.

Peshona suyagi bo`shlig’ini yallig’lanishi ko`p xollarda galvirsimon suyak katakchalarini yallig’lanishi bilan birga davom etadi,shuning uchun ko`p xollarda shilliq qavatlarni giperplpziyasi, o`rta burun yo`lida poliplarni xosil bo`lishi bilan kechadi,natijada peshona suyagi bo`shlig’ini tabbiy yo`li berkilib qolib, ajralmalarni chiqishini qiyinlashtiradi, shuning uchun xam davolashni giperplaziya bo`lgan shilliq qavatlar va poliplarni bartaraf etishdan boshlash zarur. Ayrim xollarda bo`shliqa zond yuborish qiyin bo`ladi, shunda o`rta burun chiganoklarini oldingi qismi kesib olinib, burun yo`lini kengaytirib, so`ng zond kiritilib bo`shliq yuvilib dori jo`natiladi. Bunday xollarda peshona suyagi bo`shligida radikal jarroxlik o`tkazishga xech xojat qolmaydi.

Bo`shliqqa tabiy yo`li orqali zond yuborishni iloji bo`lmagan xollarda, oldingi devori orqali punktsiya (trepanopunktsiya) qilinib ma`lum muddatga kanyula qo`yilib shu orqali yuvilib dori jo`natiladi.Bu muolija o`tkir va surunkali frontitlarda ko`rsatmaga qarab bir xilda qo`llaniladi.

Trepanopunktsiya uchun M.E.Antonyuk tomonidan taklif qilingan yigma asbobdan foydalaniladi. Bu yigmada aloxida parma,uni turli xajmdagi parmalovchi pichoqlar mavjud. Avval peshona soxasida trepanopuktsiya qiluvchi joyni belgilab olinadi.Buning uchun qoshni yoyini ustidan to`gri chiziq o`tkaziladi,bu chiziqqa perpendikulyar, peshonani o`rtasidan ikkinchi chiziq o`tkaziladi.Ikkala chiziq tutashgan joyni o`rtasida bisektrisa o`tkaziladi. SHu bisektrisani burchakdan boshlangan qismidan 1,0-1,5 sm. masofada trepanatsiya qilinadi. Teri ostiga 1 % novokain yoki 2% lidokain yuborish orqali maxalliy ogriqsizlantiriladi.Parmalash davomida bo`shliqqa tushilganda o`ziga xos engillik seziladi. Bo`shliq yuvilib,dori moddasi jo`natilgandan so`ng,bu joyga kanyula kasallikni kechishiga qarab 2-7 kunga qo`yiladi.Kelgusidagi muolijalar shu kanyula orqali amalga oshiriladi. Bundan tashqari peshona suyagi bo`shlig’ini puktsiya xam qilinali.Buning uchug o`tkir va yo`gin igna bilan bo`shliqni pastki devorini ichki ko`z burchagidan amalga oshiriladi.

Peshona suyagi bo`shligining jarroxlik yo`li bilan ochish uchun quyidagi ko`rsatmalar bo`lishi kerak: o`tkazilgan davolarni foydasizligi, suyak devorini emirilishi, oqma yara (svish) xosil bo`lishi, bosh miya va ko`z ichi asoratlari va boshqalar xisoblanadi.

Kasallikni tez-tez qaytalanishi,bo`shliqdan ko`p miqdorda yiring kelishi, qattik bosh ogrishi, qaytadan o`rta burun yo`lida polipni xosil bo`lishi jarroxlik uchun nisbiy ko`rsatma xisoblanadi.

Peshona suyagi bo`shlig’ini ochish, tashqaridan peshona soxasi orqali va burun ichdan (endonozal) amalga oshiriladi. Peshona bo`shlig’ini endonazal yo`l bilan ochilishi kamdan-kam xolatda qo`llaniladi, chunki texnik jixatdan murakkab va bo`shliqni patologik o`zgargan shilliq qavatdan,polipdan,yiringdan to`liq tozalashni iloji yo`q,shuning uchun xam bu usulni samarasi kamroq,.