Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

Ensiklopedik (qomusiy) lug‘atlar va ulardan foydalanish

Ensiklopedik (qomusiy) lug‘atda turli xil tarixiy voqealar, tarixiy shaxslar, ilmiy tushunchalar va boshqalar o‘z ifodasini topadi. Umuman, ensiklopedik lug‘atlar ma’lum bir xalqning madaniy-ma’naviy, ilmiy-amaliy, siyosiy-iqtisodiy hayotiga doir barcha tushunchalarni qamrab oladi va bu tushunchalar unda o‘z izohini topadi.

Qomusiy lug‘atlarni yaratish uzoq davom etadigan, mashaqqatli ish sanaladi. Unga kiritiladigan maqolalar tushunarli, ravon tilda berilishi, ular turli-tuman kartalar, sxemalar, rangli va oq-qora rasmlar, atoqli shaxslarning portretlari bilan bezatilishi lozim.

Misol uchun 14 jildlik O‘zSEning 1-jildini tayyorlash ishida 14 ta akademik, 13 ta akademiyaning muxbir a’zosi, 88 ta fan doktori, professor, 539 ta fan nomzodi va boshqa ko‘plab mutaxassislar qatnashgan. Unda 3350 ta maqola mavjud. Mazkur jild ustida 1965—1971-yillar mobaynida tayyorlov ishlari olib borilgan.

1971 — 1980-yillar oralig‘ida O‘zSEning 14 jildi nashrdan chiqqan. O‘sha davr uchun bu juda katta voqea edi, lekin ushbu qomusiy lug‘atdagi ko‘plab maqolalar bugungi kun talabiga javob bermaydi, eskirdi. Ularni qayta ishlash, mustaqillik mafkurasi nuqtayi nazaridan yoritish lozim bo‘lib qoldi. Shu tufayli O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi “O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasi”ni yaratish to‘g‘risida maxsus qaror qabul qildi. Ana shu qaror asosida 2000-2006-yillarda 12 jildli “O‘zbekiston Milliy ensiklopediyasi” yaratildi.

“U kim? Bu nima?” (“Bolalar ensiklopediyasi”, 1987-1988-yillar, 3 jild) kitobidagi barcha maqolalar alfavit tartibida joylashgan. Birinchi kitob A-Y harflari bilan, ikkinchi kitob K-R harflari bilan, uchinchi kitob S-H harflari bilan boshlanadigan maqolalarni o‘z ichiga oladi.

“Salomatlik” ensiklopediyasidan afoniya (yunoncha a – inkor qo‘shimcha va phoni - ovoz) – shivirlab gapirish qobiliyati saqlangan holda ovoz chiqmay qolishi.

“Uy-ro‘zg‘or ensiklopediya” sidan ism qo‘yish (206-208 betlar), kutubxona (248-249 betlar), elektr asbob (500-bet) ni bilish mumkin.

Dessert – dasturxonga issiq ovqatdan so‘ng tortiladigan shirin taomlar (kisel, kompot, krem va boshqalar), ho‘l mevalar, konditer mahsulotlari. Dessert uchun maxsus idishlardan foydalaniladi (dessert likop, dessert qoshiq, pichoq va shu kabilar) (167-bet).