Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud



Download 2,1 Mb.
bet411/413
Sana07.09.2021
Hajmi2,1 Mb.
#167841
1   ...   405   406   407   408   409   410   411   412   413
Bog'liq
HO'AT(20)

Aralash tinish belgili: 1. O‘ttizinchi yillarning o‘rtalarida, bolaligimni o‘ylaganimda chalakam-chatti tush ko‘rganday bo‘lar edim: dumli yulduz chiqqan edi; Babar(Bobur bo‘lsa kerak) degan yigitni otqorovul miltiq bilan otganda o‘lmagan edi, shunda otqorovul odamlarga yuzlanib:”Yopiray, bunaqa battol o‘g‘rini birinchi marta ko‘ryapman, men unga o‘q uzibman-u, kiprik qoqmadi-ya!”degan edi. 2. Shunda alomat bir hodisa yuz berdi: shu bilan muhtaram ustod menga go‘yo muborak ko‘zoynaklarini berdilar-u:”Ma, buni taqib, o‘z xalqingning o‘tmishiga nazar sol!”dedilar. 3. Ovga kirishadigan sohibchangal qushlardan: qarchig‘ay, miqqiy, qirg‘iy; urishadigan qushlardan: dakan xo‘roz, oddiy xo‘roz, amirxon xo‘roz, kaklik, bedana (bu so‘nggi ikkisi sayrash uchun ham boqilib, cho‘pqafasda, to‘rqafasda saqlanadi); sayraydiganlardan: qumri, sa’va, bulbul, mayna va boshqalar. 4. Shoir go‘yo Marvga – podshoh qoshiga jo‘nash kerakligini endi eshitganday ikkilanib: “Hozir borurman”, dedi-da, yana avvalgicha sekin ketdi. 5. Ilm ikki xil bo‘ladi: biri – qalbdagi ilm, ikkinchisi – tildagi ilm. 6. Amr qildimki, vazirlar ushbu to‘rt sifatga ega bo‘lgan kishilardan bo‘lishi lozim: birinchisi – asillik, toza nasllilik; ikkinchisi – aql-farosatlilik, uchinchisi – sipoh-u raiyat ahvolidan xabardorlik, ularga nisbatan xushmuomalada bo‘lishlik; to‘rtinchisi – sabr-chidamlilik va tinchliksevarlik. 7. Butun dunyodagi juda ko‘p xalqlar biz – o‘zbeklarning ota-onaga, ustozga bo‘lgan hurmatimiz, nonga nisbatan e’zozimiz, marhumlar ruhiga bo‘lgan e’tiborimiz, tug‘ilib o‘sgan makon – Ona yurtga mehr-muhabbatimiz, duoni qadrlashimiz, mahalla-ko‘ydagi oqibatimiz, ibo, hayo, sadoqat, or-nomusni joyiga qo‘yishimizga havas bilan qarashadi, tan berishadi. 8. “Tuzuklar”da o‘qiymiz: “Dilda e’tiqod butun bo‘lsa, also naslimiz yo‘qolmagay, tilimiz unutilmagay. E’tiqod susaysa,til emas, imon ham unutilgay. Haqiqat – sihat-salomatlik, haqiqat – tartib, haqiqat – adolat demakdir. Kuch adolatdadir”. 9. Millat, qavm-u qarindosh, urug‘-naslning tozaligi insoniy xislatlar – ongning shakllanishi, o‘z vataniga sadoqat, millatparvarlik, tenglik, do‘st-u hamkorlikni barpo qilishga bog‘liq. 10. Tuzatsangiz, og‘zingizga siqqancha so‘raysiz, bir tiyin kam bergan – nomard! 11. Alisher Navoiy yozadi: “Oz gapirmoq hikmatga sabab; oz yemoq – sog‘liqqa sabab. Og‘ziga kelganni demoq – nodonning ishi va oldiga kelganni yemoq – hayvonning ishi”. 12. Yalqovlik – xuddi zang: ishlab to‘zganga qaraganda tezroq yemiradi. 13. Eng xosiyatli buloq – ilm chashmasi: undan suv ichgan sayin tashnalik… 14. O‘zbek tuprog‘iga kuzning hazing nafasi kelib kirishi bilan daraxtlar za’faron libosga burkanadi, bog‘chalardagi gullar labidan tiriklik suvi qochadi; sarg‘ish rang – o‘lim va musibat rangi tevarak bo‘ylab yoyiladi. 15. –Yo Ali, munofiqning uch alomati bordir: so‘zlasa yolg‘on so‘zlar; va’dasiga xilof ish tutadilar; omonatga xiyonat qilar. 16. –Yo Ali, hosid, ya’ni hasad etguvchining uch alomati bordir: Sening oldingda jo‘shlik qilar; orqangdan xiyonat qilar: agar senga biror musibat yo g‘am yetsa, unga xursand va shodmon bo‘lar. 17. -Yo Ali, halim (muloyim) kishida uch alomat bordir: orasi buzilgan kishi bilan aloqani tiklar; qo‘lidan hech ish kelmaydigan, ya’ni o‘z tirikchiligini o‘zi ko‘rishi qiyin bo‘lgan kishiga ehson qilar; unga kimki zulm qilsa, o‘shani afv etar. 18. Sen bola, menga aql o‘rgatma – bor, jo‘na, turqingni ko‘rmay. 19. Farzandini dunyoga keltirgan onaning o‘y-xayolida birgina orzu mujassam yashaydi – u ham bo‘lsa, farzandlarning barkamol inson bo‘lib yetishishidir. 20. Eng xosiyatli buloq – ilm chashmasi: undan suv ichgan sayin tashnalik…21. O‘zbek tuprog‘iga kuzning hazin nafasi kelib kirishi bilan daraxtlar za’faron libosga burkanadi, bog‘chalardagi gullar labidan tiriklik suvi qochadi; sarg‘ish rang – o‘lim va musibat rangi tevarak bo‘ylab yoyiladi. 22. Bu dunyoda uning qo‘lidan kelmaydigan ish yo‘q: duradgorlig-u suvoqchilik, chilangarlig-u ustachilik – hammasini eplaydi. 23. Onalar – po‘lat iroda sohiblari: bolasi yo‘lida hamma qiyinchiliklarni yengadi. 24. Yaxshi xislati bor: oppoq soqoli bilan farzandlarini ham, nevaralarini ham, qo‘shni o‘g‘il-qizlarni ham, ko‘cha-ko‘ydagi begona bolalarni ham – xullas, barchani sizlab gapirardi. 25. Durroj: "Men tuzoqqa tushdim!" – deb sherni aldadi. 26. Bir kuni Durroj tuzoqqa ilindi va: “Meni tutib oldilar!” deb qattiq qichqirdi. 27. Endi senlar o‘qib, oq-qorani taninglar, - deydi Xoliyor amaki. - Hozir dunyo ilmli odamlarniki. 28. O‘zbeklar orasida qadim-qadimdan chinakam insoniy fazilatlar: do‘stlik, mehr-oqibat, odamgarchilik, axloqiy teranlik ulug‘lanib kelingan. 29. Ey inson, har bir so‘zni o‘ylab gapir: tiling seni yo saodatmand etadi, yoxud halokatga boshlaydi. 30. Bir oqil aytarmish: tingla, qarindosh, Siringni fosh etma, kerak bo‘lsa bosh!


Download 2,1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   405   406   407   408   409   410   411   412   413




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish