Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud


So‘roq gaplar va ularning uslubiy xususiyatlari



Download 2,11 Mb.
bet176/253
Sana16.04.2022
Hajmi2,11 Mb.
#556792
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   253
Bog'liq
Bulardan tashqari, tovush o\'zgarishlarining yana quyidagi ko’rin

So‘roq gaplar va ularning uslubiy xususiyatlari
O‘zingizga noma’lum bo‘lgan voqea-hodisa haqida axborot olish uchun tarkibida so‘roq olmoshlari, so‘roq yuklamalari yoki so‘roq ohangi bo‘lgan gap shaklini tanlaysiz. Masalan, Uyingizga kimdir keldi, lekin bu shaxsning kimligini bilmaysiz. Ana shu shaxs haqida aniq ma’lumot olish uchun kim keldi? deb so‘raysiz va so‘rog‘ingizga kelgan shaxs haqida ma’lumot olasiz.
So‘rash maqsadida foydalanadigan gapingiz tarkibida, albatta, so‘roq olmoshlari, so‘roq yuklamalari yoki so‘roq ohangi mavjud bo‘ladi.
Eslab qoling. So‘roq olmoshlari, so‘roq yuklamalari yoki so‘roq ohangi yordamida ifodalanib, so‘zlovchiga noma’lum bo‘lgan voqea-hodisa haqida axborot olish maqsadida qo‘llaniluvchi gaplarga so‘roq gaplar deyiladi.
So‘roq olmoshlari yordamida ifodalangan so‘roq gaplar bilan so‘roq ohangi yordamida ifodalangan so‘roq gaplar qanday javob talab qilish bilan farq qiladi. So‘roq olmoshlari ma’nosiga muvofiq aniq javobni talab etadi.
Masalan: - Guruhingizda kim yaxshi o‘qiydi?
- Fotima.
So‘roq yuklamasi ishtirok etgan so‘roq gaplar esa ha yoki yo‘q javobini talab etadi. Ha va yo‘q so‘zlarini javob tarzida qo‘llab, so‘ngra unga izoh beriladi. Masalan:
-Sen akademik litseyda o‘qiysanmi?
-Ha, men akademik litseyning bitiruvchi o‘quvchisiman.
Yoki:
-Bu akademik litseymi?
-Ha, bu akademik litsey .
So‘roq gaplar oxiriga doimo so‘roq belgisi qo‘yiladi.
Ba’zan darak ma’nosini ifodalash uchun so‘zlovchi darak shaklidan emas, balki so‘roq gap shaklidan foydalanadi. Masalan: Buni kim bilmaydi?
Eslatma: Bunday gaplar ritorik so‘roq gaplar, ya’ni o‘zida tasdiq yoki inkor mazmuni bo‘lgan, tinglovchidan javob talab qilmaydigan so‘roq gaplardir.
Juda muhim. Bunday so‘roq gaplar javob talab qilmaydi. Javobi shu gapning o‘zida bo‘ladi. So‘roq gap kesimi bo‘lishsiz fe’llar bilan ifodalangan bo‘lsa, tasdiq darak gap ma’nosini; aksincha, bo‘lishli fe’llar bilan ifodalangan bo‘lsa, inkor gap ma’nosini bildiradi.
Masalan, Bu daraxtni kesishga kim jur’at qiladi? (Bu daraxtni kesishga hech kim jur’at qilolmaydi).

Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   172   173   174   175   176   177   178   179   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish