7 - sinf darsligi mashqlaridagi ma’lumotlar:
Al-Xorazmiy 873-yilda Xorazmda tavallud topgan. U algebra va geometriya, geografiya kabi fanlarning rivojiga munosib hissa qo‘shgan.
Al-Xorazmiyning “Al-jabr” kitobi uch bo‘limdan iborat. Unda oltmishdan ortiq murakkab masalalarni tenglama yordamida yechish yo‘llari ko‘rsatilgan.
Asar 1145-yili R.Chester tomonidan lotin tiliga tarjima qilingan. “Al-jabr” so‘zi “algebra”, Al-Xorazmiy esa “algoritm” deb atalgan.
8 - sinf darsligi mashqlaridagi ma’lumotlar:
A. Oripov: Shovulladi tun bo‘yi shamol,
Qaldiroqlar ko‘chdi larzakor.
Shivirlading yonimda xushhol:
“Yana keldi, do‘stginam, bahor”.
Shovulladi tun bo‘yi shamol,
Qorliklarda o‘chdi izimiz.
Shivirlading yonimda xushhol:
“Mangu birmiz, do‘stim, ikkimiz”.
O‘. Hoshimovga oyisi aytib bergan qo‘shiq: Oymomaxon xulla,
Qanotlari tilla.
Subhon ollo sizga,
Umr bersin bizga...
9 - sinf darsligi mashqlaridagi ma’lumotlar:
Iqbol Mirzo: “Aytgil, do‘stim, nima qildik vatan uchun?” she’ri muallifi.
A. Oripov: Oqshomdan boshlangay, odatda, tonglar,
Sukutdan uzilgay guldiros, bonglar,
Boshing bukma sira, xokisor banda,
Erta ruhing topgay oliy ohanglar.
Said Ahmad G‘. G‘ulom haqida: Bedilni, Hofizni, Jomiyni sevib o‘qirdi. Ozarbajon, tojik, turkman, uyg‘ur, qozoq, tatar, qirg‘iz tillarida bemalol gaplasha olardi.
Albert Eynshteyn 1879-yilning 14-mart kuni Germaniyaning Ulma shahrida tug‘ildi. 1905-yili “Maxsus nisbiylik nazariyasi” deb nomlangan asari orqali fanga nisbiylik nazariyasini olib kirdi. U Nobel mukofoti sovrindori darajasiga ko‘tarilgan.
Abdulla Qahhorning “Notiq” hikoyasida notiq o‘z uyida turmush o‘rtog‘iga “O‘rtoq xotin” deb murojaat qiladi.
Arabnavis olimlardan Istaxriy, Ibn Hayqal, al-Muhaddasiy va boshqalar Shosh viloyati haqida yozganda uning markazi Binkat shahri deb ko‘tsatganlar. Binkat hozirgi Xadra, Eski Jo‘va va Chorsu oralig‘ida bo‘lgan. Binkat nomi forscha-tojikcha bin “ko‘rinish, ko‘zga tashlanish”, kat so‘g‘dcha “shahar, qishloq, manzil” degan ma’nolarni bildirgan.
Abu Rayhon Beruniyning “Qonuni Mas’udiy” asarida: “Binkat – bu Shoshning poytaxti, turkiy tilda Toshkand, yunonchadan arabchaga tarjima qilsak, Burj al-hijora “tosh minora” bo‘ladi”,- deb yozilgan. Beruniyning so‘zlarini boshqa olimlar ham tasdiqlaydi. Masalan, buyuk tilshunos Mahmud Koshg‘ariy o‘zining “Devonu lug‘otit turk” asarida: “Tashkan – Shoshning nomi, uning asli nomi Toshkand bo‘lib, “toshdan qurilgan shahar demakdir”,- deb yozgan. Demak, poytaxtimiz nomining Toshkent shakli ilk bor Beruniy asarlarida uchraydi.
Abdulhamid Cho‘lponning “Kecha va kunduz” romanida Razzoq so‘fi:
Badbaxt fitna! Qo‘yasanmi, qo‘ymaysanmi, axir? “Hubbul vatani minalimon” deganlar. – “Vatanni sevish imondadir”, axir! Bilmasang bekorda, Vatani yo‘q dunyoda lo‘li, xolos. Meni bevatan deb bildingmi?
So‘fi bir oz qizib ham ketdi:
Bu hovli-joy otangdan qolgani uchun o‘zimniki deysanmi yo? Unday desang, boshput olib, o‘rusvoyning reli(rels)ga tushib, “Hayt!” deb... Makatulloga jo‘nab qolaman! Hovling boshingdan qolsin, fitna!
Asomiddin Rasulmuhammad o‘g‘li Abdulla Qodiriyning qayin inisi bo‘ladilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |