Бухоро муҳандислик – тeхнологияси институти бино ва иншоотлар кафeдраси

Енгил бетон учун тўлдирғич-тошқолни кўриниши.
Тошқол толалари эриган тошқолни юқори ҳаво босимида пуркаб олинган иссиқликни кам ўтказадиган ўта ингичка толали ашё сифатида ишлатилади.
Термозит –эриган тошқолни сув буғида кўпиртириб ва тез сувитиб олинган серғовак тошқол пемзаси. Енгил бетонларда тўлдирғич сифатида қўлланилади. Эриган тошқолни маҳсус қолипга қуйишдан олдин пўлат сим панжара жойланади ва ҳар хил шаклларда арматурали термозит буюмлар ишлаб чиқарилади.
Табиий тош ҳом ашёни юқори ҳароратда эритиб қуюқлик даражаси паст бўлган холатда(кўпинча базальт ва диабаз тоғ жинсларни) сопол ва темир қолипларда ишлов берилиб олинадиган буюмлар қурилишда кўп ишлатилади. Улар тўқ жигарранг ва қора рангда бўлади.
Майда кристалли тузилишга эга бўлиши ва яхши кристалланиши учун улар қолипдан чиқарилмай аста-секин совитилади.Бундай буюмлар бир хил ўлчамли майда кристалли тузилишга эга,шунингдек,юқори мустаҳкам ва қаттиқ, музлашга, ишқаланишга ва кислоталарга чидамли.
Қувурлар, сочилувчан ашёлар учун жўмрак ва золдирли тегирмонларнинг ичини қоплашда қўлланилади.
Шиша ва шишасимон ҳом ашёлар 
Шиша ва шиша буюмлар таснифга кўра қуйидаги гуруҳларга бўлинади: кимёвий таркибига қараб оксидли (силикатли, кварцли, боратли, фосфатли ва ҳ.к.) ва кислородсиз (галогенли, нитратли ва ҳ.к.) шишалар. Ишлатилишига қараб: қурилишбоп ва техник (кварцли атом ва нур техникасибоп шиша оптика, чиниқтирилган, кўп қатламли ва ҳ.к.) шишалар бўлади.
Шиша- юқори ҳароратда эриган, минерал (модда)ларнинг қайта совутиш йўли билан тайёрланадиган аморф модда бўлиб, қуюқлиги оширилгани сайин, қаттиқ жисмлар каби механик хоссаларга эга бўлади.
Суюқ ҳолатдан қаттиқ ҳолатга ўтиш жараёни тескари ҳам бўлиши мумкин. Шиша изотроп хоссага эга ва унинг эриш ҳарорати аниқ эмас. Шишани ташкил қиладиган асосий оксидлар кварц SiO2 80% гача, NaO-15 % гача, CaO – 25 % гача.
Шиша ишлаб чиқаришда ишлатидиган ҳом ашёлар шартли равишда асосий ва қўшимча турларга бўлинади. Шиша ишлаб чиқариш учун ҳом ашё турлари келтирилган.