Бухоро давлат университети органик ва физколлоид кимё кафедра нефть ва газ кимёси фанидан

МҲД асосий туманларидаги типик нефтлар алканлар таркиби

---

Нефтда ўртача молекулали массали фракция 
миқдори ортиши билан улардаги алканлар миқдори 
камаяди. 200–300
0
С оралиғида ҳайдаладиган ўртача
фракция, улар одатда 55,0– 61,0 % (кам бўлмаган), 500 
0
С да эса қоида бўйича бу углеводородлар микдори
19,0–5,0 % гача камаяди. Манғишлак ярим оролида
юқори парафинли нефт бундан истисно, яъни бунга
кирмайди. Шундай қилиб, Узенск нефтида темпертура
ортиши 
билан 
фракцияларни 
ажратиш,
углеводородларнинг 
миқдори 
ортиши, 
оғир 
фракцияларда эса доимо камайиши намоён бўлади.
Нефтдаги алканлар микдори коннинг жойлашган 
ўрнига ҳам боғлиқ. Нефт алканлари нормал ва
тармоқланган тузилишли изомерлар ҳолида бўлади,
уларнинг нисбий миқдори нефт турига боғлиқ. 

---

2. Нефт таркибидаги газсимон алканлар
Газсимон алканлар газлар қазиб олинадиган
жойга боғлиқ ҳолда табиий, йўлдош ва газоконденсат 
газларга бўлинади.
 
Табиий газлар
тоза газ конидан қазиб олинади. Улар 
асосан метан ва оз миқдорда этан, пропан, бутанлар, 
пентанлар ва азот, водород сульфид, азот (II)– оксид газлари
аралашмасидан ташкил топган баъзи газ конларидаги 
аралашмалар таркиби (5.2– жадвалда) келтирилган. Бу газлар 
қуруқ газлар гуруҳига киради. Метан миқдори асосан
93,0 – 98,0 % га, этан ва пропан оз миқдорни ташкил 
қилади. Нисбатан юқори молекулали углеводородларни
миқдори, асосан жуда оз миқдорда кузатилади, баъзи 
газларда уларни миқдори юқори бўлиши ҳам мумкин.
Шунингдек газларда СО ва азот газлари аралашмаси оз 
миқдорда бўлади.

---