Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

БЎСМЛАРДА БОШЛАНҒИЧ ТАЙЁРЛОВ ГУРУҲИДАГИ ЕНГИЛ АТЛЕТИКАЧИЛАРНИ 
ТАЙЁРЛАШ 
Абдуллаев М.Ж., доцент, Бухоро давлат университети, Бухоро ш. 
 
БЎСМ учун давлат миқёсидаги асосий имкон қадар кўпроқ болалар ва ўсмирларни жалб этиш 
билан оммавий спортни ривожлантириш ҳисобланади. 
Ушбу вазифа, аввало дастлабки спорт тайёргарлиги босқичига тегишли бўлиб, унинг вазифалари 
соғлиқни мустаҳкамлаш, жисмоний ривожланиш даражасини кўтариш, спорт мактаби ўқувчиларининг 
ахлоқий ва иродавий сифатларини тарбиялаш ҳисобланади. Енгил атлетика турлари бўйича спорт 
мактабларининг иш самарадорлигини аниқлаш мақсадида ўтказилган тадқиқотлар шуни кўрсатадики, 
энг кўп–80 % гача камчиликлар бошланғич спорт тайёргарлиги гуруҳларида кузатилади. Спорт 
мактаблари ишининг анча паст маҳсулдорлиги, аввало, ўқув-машқ жараёниниг нотўғри ташкил 
этилиши ва тарбиявий ҳамда маърифий ишларнинг яхши йўлга қўйилганлиги билан боғлиқ деб 
қаралади. Турли вақтларда спорт мактабларининг ўқувчилари сонининг камайиб бориши сабабларини 
ўрганиш натижалари шундай гувохлик берадики, ёш спортчиларнинг ноўрин кетиб қолишлари 
сабабларини ўқув машқ жараёни ва тарбиявий ишларнинг сифатсиз ташкил этилиш ҳамда машғулотлар 
жараёнида ҳаракатли ўйинларни етарли даражада қўлланмаслигидир. Демак, спорчилар ўқув 
машғулотлари тугалланмасдан олдин БЎСМдаги кетиб қолишларни мураббий ва ўқитувчилар 
таркибининг малакасидаги камчиликлар соҳасидан ҳам излаш керак. Ушбу ҳолатда кетиб қолишлар 
БЎСМ иш сифатининг мезони сифатида қараш мумкин, кетиб колишдаги ўзгаришлар эса кўп йиллик 
тайёргарликни ташкил этишдаги энг бўшашган жойларни кўрсатади. 
Кўриб чиқилаётган тажрибанинг мақсади, спорт мактаби ўқувчилари сонининг камайиб бориш 
сабабларини ўрганиш учун сўровнома ўтказишнинг мақсадга мувофиклигини аниқлаш ҳисобланади. 
Барча сўровдан ўтган болалар (100%) енгил атлетика турлари бўйича машғулотларга қатнашиш улар 
учун қизиқарли эканлигини, шуғулланишга интилиш иштиёқи кучлилиги, мураббий билан мулоқат ва 
гуруҳда биргаликда ишлаш уларга ёқишини тасдиқладилар. Барча болалар техник-тактик 
тайёргарликни такомиллаштиришга, курашишнинг турли усулларини ўрганишни ҳоҳлашларини баён 
этишди. Мусобақаларда қатнашиш истаги йўқлигини 13.3% болалар айтишди. Кичик мактаб ёшдаги 
болаларнинг ўз истакларини объектив баҳолашга қодир эмаслигини шу нарса кўрсатадики, 96,8% 
болалар чемпион бўлишни исташади. Мураккаб топшириқларни бажаришга болаларнинг тайёргарлиги 
тўғрисидаги саволга 90% болалар салбий жавоб бердилар. Енгил атлетика машғулотларига вақтини 

---