Бухоро давлат университети “ИҚтисодиёт” кафедраси

1. Кластерни идентификациялаш.
Идентификациялаш методлари – 
минтақа(ҳудуд)да 
SWOT-таҳлили 
ўтказиш, 
локализация, 
ихтисослашганлик ва жон бошига ишлаб чиқариш коэффициентларини 
аниқлаш, тармоқлараро ишлаб чиқариш балансларини тузиш. 
2. Кластер фаолиятини баҳолаш методлари
– кластер 
иштирокчилари ўртасида муносабат ўрнатиш ва ўлчаш, кластернинг 
инновацион салоҳиятини баҳолаш, синергетик самарани баҳолаш, 
кластернинг минтақа иқтисодиётига таъсирини баҳолаш.
3. 
Кластер 
фаолиятининг 
самарадорлигини 
ошириш 
механизмларини ишлаб чиқиш.
Ушбу механизм индикаторлар тизими 
асосида самарадорликнинг интеграл коэффициентларини ҳам ўз ичига 
олади.
Тадқиқотлар 
шуни 
кўрсатдики, 
ҳозирча 
Қорақалпоғистон 
Республикасида балиқ маҳсулотларини ишлаб чиқариш, қайта ишлаш, 
сотиш ва бошқа турдаги хизматлар ўртасидаги ўзаро иқтисодий 
муносабатлари илмий-услубий жиҳатдан асосланган ҳолда яхлит тизим 
сифатида йўлга қўйилмаган. Фикримизча, бундай тизим кластер 
иштирокчиларининг 
барқарор 
ўзаро 
ҳамкорлик 
қилиши 
ва 
манфаатдорлигини таъминлайди.
 
 
 
1
Венчур лойиҳаси
– бу инновацион бизнес-лойиҳа бўлиб, янгилик, риск ва даромадлилик 
даражаларининг юқорилиги билан фарқ қилади. 

---

87 
жадвал 
Қорақалпоғистон Республикасида«Балиқчилик кластери»ни шакллантириш учун 
ўтказилган SWOT таҳлили натижалари 
Кучли(ижобий)томонлари (S) 
Кучсиз(салбий)томонлари (W) 
- тармоққа инвестициялар ва малакали кадрлар 
жалб қилиниши ҳамда тайёрлашнинг йўлга 
қўйилиши; 
- табиий кўллар майдонининг кўплиги ва 
сунъий ҳовуз хўжаликлари ташкил этиш ҳамда 
улардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш 
имкониятларининг юқорилиги; 
- қўшимча балиқ турларини етиштириш ва
сотишдан қўшимча даромад олиш 
имкониятлари; 
- балиқ турларини кўпайтириш ҳисобига 
қўшимча харидорларни жалб қилиш асосида 
корхоналар рақобатбардошлигини ошириш; 
- қайта ишлашни ривожлантириш учун балиқ 
маҳсулотлари ва бошқа ресурслар етарлилиги; 
- балиқ ишлаб чиқариш, қайта ишлаш, сақлаш 
ва экспорт тизимини ривожлантириш бўйича 
меъёрий-ҳуқуқий база (стратегия, қонун, қарор, 
дастур ва б.) етарлилиги; 
- балиқ ишлаб чиқариш ва қайта ишлашнинг 
юқори рентабеллиги; 
- ички ва ташқи бозорларда қулай вазиятлар 
мавжудлиги (талаб юқорилиги); 
- қайта ишлаш корхоналарида инновация ва 
инвестиция фаолиятининг барқарор 
ривожланаётганлиги. 
- 1 га сув ҳавзасига қўйиладиган чавоқлар ва 
овланган балиқ миқдорининг нормативига 
мувофиқ молиялаштириш механизмининг 
мавжуд эмаслиги; 
- балиқ овлаш учун қўшимча қурилмаларни 
харид қилиш харажатлари; 
- балиқ турларига боғлиқ ҳолда қўшимча 
озиқлантириш харажатларининг кўпайиши; 
- балиқларни сақлаш, ташиш қайта ишлаш ва
логистика харажатлари юқорилиги; 
-ишлаб чиқариш харажатларини ҳисобга 
олиш ва маҳсулотлар таннархини ҳисоблаш 
услубларининг ишлаб чиқилмаганлиги; 
-балиқчилик хўжаликлари ва қайта ишлаш 
корхоналари ўртасдаги иқтисодий 
муносабатларнинг баҳо, балиқ ҳажми, 
етказиб бериш, қайта ишлаш шартлари каби 
масалаларнинг тўлиқ ечилмаганлиги; 
- илмий-техник ва кадр салоҳиятининг 
етишмаслиги; 
-қайта ишлаш корхоналари ишлаб чиқариш 
қувватларининг тўлиқ ишга 
туширилмаганлиги; 
- дизайн, реклама ва бозор иштирокчиларини 
ахборот билан таъминлаш даражасининг 
яхши ривожланмаганлиги.