Бухгалтерия ҳисоби назарияси

 
8.3-расм. Молиявий ҳисобот шакллари 
 

---

114 
Назорат учун саволлар 
1. Бухгалтерия ҳисоботининг иқтисодий мазмунини айтиб беринг. 
2. Бухгалтерия ҳисоботининг аҳамияти нималардан иборат? 
3. Бухгалтерия ҳисоботига қўйилган талаблар. 
4. Ҳисоботнинг қандай турлари мавжуд? 
5. Бухгалтерия ҳисоботини тақдим этиш муддатлари. 
6. Бухгалтерия ҳисоботидан фойдаланувчилар. 
7. Бухгалтерия ҳисоботидаги хатоларнинг тузатиш усуллари. 
8. Ҳисоботнинг қандай шакллари мавжуд? 
9. Ҳисоботни тузишга тайёргарлик кўриш ишлари. 
10. Корхона баланси қандай аҳамият эга? 
11. 
Ҳисоботнинг маълумот манбаси бўлиб қайси ҳужжатлар 
ҳисобланади? 
9-МАВЗУ. БУXГAЛТEР КАСБИГА ҚЎЙИЛГАН ТАЛАБЛАР
 
9.1. Бухгалтер касбини амалга оширишда ахборот коммуникациялардан 
фойдаланиш кўникмасига эга бўлиш 
9.2. Бухгалтерия хизмати раҳбари касбига қўйиладиган талаблар 
 
Таянч иборалар: Бухгалтерия касби, касб этикаси, касбга содиқлик, 
ҳаққонийлик.
9.1. Бухгалтер касб этикаси ҳақида тушунча 
 
Бухгалтер касб этикаси ҳақида тассавурга эга бўлишда, авваломбор касб 
этикаси тушунчасининг моҳиятини англаш лозим. Касб этикаси – касбларга 
хос ахлоқ ҳақидаги таълимот бўлиб, умумий ахлоқий тамойил ва 
нормаларни, турли касбларнинг хусусиятларини ҳисобга олиб, тадбиқ 
этишидан иборатдир. Касб этикаси-жамият томонидан қабул қилинган ахлоқ 
қоидаларини кишиларнинг ихтисосликларига нисбатан тадбиқ қиладиган, 
касбий бурч, шаън, ор-номус, қадр-қиммат каби хатти-ҳаракатларнинг 
мажмуи, умумий ахлоқнинг кишилар касб-коридаги ўзига хос кўриниши. 
Касб этикаси атамаси кишилар ўртасидаги касбий фаолият билан боғлиқ 
муносабатларга маърифий тус берадиган хулқ-атвор кодексидир, дейиш ҳам 
мумкин. Касб этикаси умумий этиканинг бир қисми бўлиб, ҳар қандай 
алоҳида, махсус, конкрет нарса сингари умумий нарсадан фақат ўзига хос 
шакл ўзгариши билангина эмас, балки умумий нарсани ўз ичига 
ололмайдиган ўзигагина хос жиҳати билан бойроқдир. Умумун, касб этикаси 
барча учун бирдек тааллуқли бўлмаган, балки муайян касб-кор эгаларигагина 
тегишли ижтимоий хулқ-атвор қоидалари, меъёрларидир. 
Ҳозирги вақда бухгалтер касб ахлоқида икки турдаги ахлоқий норма ва 
тамойиллар амал қилишини мисол қилишимиз мумкин: 

---

115 
1) Бухгалтерия касби ходимлари ахлоқининг асосий мазмунини 
умуминсоний ахлоқий нормалар ташкил қилади. Лекин уларнинг баъзилари, 
масалан, шижоат, бурчга содиқлик, аниқ ва ҳаққонийликка интилувчанлик 
асосий аҳамиятга эга бўлади. 
2) Бу ерда яна фақат бухгалтерия бўлими ходимларига хос ахлоқий 
норма ва тамойиллар амал қилади. Масалан, маълумотларнинг сир 
сақланиши, раҳбар ва ходимларлан билан ўзаро дипломатик муносабатда 
бўлиш ва шу кабилар.