Бугун Ўзбекистон Республикаси-иқтисодиёти бозор иқтисодиётига асосланган, тўхтовсиз ривожланаётган давлат

4.11. Режадагидан ортиқча, режадан ташқари ва кўрсатма бўйича юк ортишни таъминлаш тартиби

Бозор иқтисодиёти шароитларида юк жўнатувчилар кўпинча режадан ташқари ва режадан ортиқча юк ташилишига эҳтиёж сезадилар. Режада умуман кўзда тутилмаган юкларни ташиш режадан ташқари юк ташишга киради. Ташиш учун режада кўзда тутилганидан кўпроқ юк ортилган, ёки режада кўзда тутилган юкларни режада кўзда тутилмаган йўналишлар бўйича ташишга тўғри келган ҳолларда юк ташиш режадан ортиқча юк ташиш деб аталади.

Юк ташиш Низомига мувофиқ қишлоқ хўжалик юкларини нафақат режа бўйича, балки юк оқимлари йўналишларининг меъёрдаги тартибини сақланиши шарти билан, кўрсатма орқали ҳам ташишга рухсат этилади. Оз миқдорда ортиладиган, ҳамда давлат заҳирасидан вагонлаб жўнатиладиган саноат ва озиқ-овқат маҳсулотларидан иборат халқ истеъмоли моллари кўрсатма бўйича ортиш учун қабул қилинади. Бунда юк жўнатувчи юк ортиш санасига 5 кун қолганда буюртма беради. Буюртма билан биргаликда Йўл томонидан қабул қилиб олинганидан ва станция томонидан эълон қилинганидан кейин жўнатувчи учун бажарилиши шарт бўлган кенг кўламли режа ҳам тақдим этилади.
Алоҳида фуқароларга тегишли уй жиҳозлари, ҳайвон ва паррандалар, автомобиллар вагонлаб ташишга МТУ бошлиғи томонидан рухсат этилади. Автомобилни ташиш учун буюртмани бериш вақтида жўнатувчи автомобилнинг кимга тегишли эканини тасдиқловчи ҳужжатларни ҳам кўрсатади.
ЎТЙ ДАТК раиси якка тартибда уй-жой қураётган алоҳида фуқароларга ёғоч-тахта материаллари, бузилган бинолардан чиққан материаллар ва қурилиш материалларини ташишга рухсат беришга ҳақли. Бундай юкларни ортишга рухсат олиш учун якка-тартибда уй-жой қураётганлар юк ортиш учун буюртмага ўзларига якка тартибда уй-жой қуриш учун ер участкаси ажратиб берилганлиги тўғрисида Хокимият томонидан берилган маълумотномани ҳам илова қилишлари лозим. Ёғоч-тахта ва қурилиш материалларини четга олиб чиқишга чеклов мавжуд бўлган тақдирда буюртмачи томонидан тақдим этиладиган ҳужжатларга жойлардаги Хокимиятларнинг ушбу материалларни вилоят (ўлка)дан ташқарига олиб чиқиб кетиш учун рухсатномаси илова қилиниши лозим.
ЎТЙ ДАТК ва МТУ бошлиқлари алоҳида юк жўнатувчиларга режа ойи давомида шошилинч юкларни ташиш учун режадан ташқари ёки режадагидан ортиқча вагон ва контейнерларни ажратиб беришга ҳақли.