Bug’ va gaz qurilmalari

2. Ko'p pog'onali o'qli kompressorlarning xarakteristikalari va ish rejimlari.

Energetik GTQlarning ko'p pog'onali o'qli kompressorlari ish jismi sarfini va uni siqish darajalarini keng o'zgarishlar diapazonida ishlaydi. Ishga tushirish va to'xtatish jarayonlarida kompressor aylanishlar chastotasini hisobiy ko'rsatkichlaridan kichik qiymatlariga teng ko'rsatkich hosil qiladi, kompressorga kirishdagi gaz yoki havoning parametrlari uzluksiz o'zgaruvchan bo'lishi mumkin.

Kompressorlarni loyihalash va uning FIK, gaz sarfi, bosimni ko'tarilish darajasini aniqlash hisobiy ish rejimlari uchun Xalqaro standartlash tashkiloti (ISO) normalariga muvofiq (2314 hujjat) amalga oshiriladi. Unga ko'ra havoning parametrlari: harorat Т_t.h = 15 °S, bosim p_t.h = 0,1013 MPa, namlik d_t.h = 60 % va yuklama nominal. Bu rejimda pog'onaning oqim qismini o'tish kesimining yuzasi, kurak moslamasini geometrik o'lchamlari vaboshqa parametrlari aniqlanadi.

Kompressorning boshqa ishlash rejimlari o'zgaruvchan bo'lib, ular tashqi havoning harorati va qurilma yuklamalaridan kelib chiqib o'zgarib turadi. Kompressorning ish rejimlarini ish jismining asosiy parametrlariga ta'sirini aniqlash uchun bosimning ko'tarilish darajasi va FIKni havoning sarfiga bog'liqligidan foydalaniladi (47–rasm). Qo'llanilayotgan analitik bog'liqliklar jarayonga o'z ta'sirini ko'rsatuvchi ko'plab faktorlar ta'sirida aniq emas. Shuning uchun ham kompressorning xarakteristikalarini sinovlar asosida, zamonaviy uch o'lchamli hisoblash algoritmlar yordamida tuziladigan matematik modellar va mavjud analoglarni tahlil qilish asosida quriladi.muvaffaqiyatli ishlab chiqilgan kompressor konstruksiyasi firma tomonidan ko'p karrali takomillashtiriladi, pog'onalarining gabarit o'lchamlari masshtablari kattalashtiriladi, boshlang'ich va qo'shimcha pog'onalar qo'shiladi va h.k.

Absolyut parametr ko'rsatkichlari bo'yicha kompressor xarakteristikalarini qurish mumkin. Bunda asosiy parametrlar kompressor rotorining aylanishlar chastotasining fizik ko'rsatkichlari n_φ = n₁, n₂, … n₆ qatorini hajmiy bog'liqligi V_k yoki G_h sanaladi (47,a – rasm). Energetik tizimda ishlatilayotgan energetik GTQlarning o'qli kompressori uchun n_φ = const va ish jarayoni uchun bir xil aylanishlar chastotasi etarli bo'ladi. Ishga tushirish va to'xtatish jarayonlarida bu ko'rsatkich o'zgaradi n_φ > n. n_φ = const chizig'ida yuklama va gazlar haroratiga bog'liq ravishda energetik GTQning ish rejimi nuqtalari yotadi. Har bir rejim uchun FIK ko'rsatkichiga mos keluvchi o'zining bosim ko'tarilish darajasi va havoning hajmiy sarfi mavjud bo'ladi. Bu xarakteristikalar tashqi havoning turli parametrlarida o'zgaradi va shuning uchun ham ularning qiymatini ISO normalariga moslashtirish talab etiladi. Ushbu maqsad uchun kompressorning universal xarakteristikasi deb nomlanadigan tavsifdan foydalaniladi (2,b –rasm).bu xarakteristikalarning argumentlari gidrodinamik o'xshashliklar nazariyasiga ko'ra aniqlanadi. Hammasidan ham keltirilgan parametrlar deb nomlanuvchi kattaliklardan foydalanish maqsadga muvofiq:

47 – rasm. Kompressorning asosiy parametrlarini uning ish rejimiga, parametrlarning absolyut ko'rsatkichi bo'yicha (a) va universal parametrlar bo'yicha qurilishiga bog'liqligi.

a) nisbiy keltirilgan aylanishlar chastotasi:

, (23)

bu yerda = 15 °C (ISO bo'yicha); - kompressorning qaralayotgan ish rejimida tashqi havo harorati, °C. Rasmda tasvirlangan egri chiziqlar izodromalar deb ataladi. Hisobiy rejimlar uchun = 1, keltirilgan aylanishlar chastotasida esa quyidagicha aniqlanadi:

n_пр = n_φ; (24)

b) havoning keltirilgan nisbiy sarfi:

, (25)