Budjet hisobi

budjet darajalari tasnifi Davlat budjetining g‘azna ijrosiga o‘tilishi munosabati 
bilan kiritilgan bo‘lib, o‘zi bilan mablag‘lar manbalari (Davlat budjeti, Davlat 
maqsadli jamg‘armalari mablag‘lari, boshqa budjetdan tashqari Davlatning 
jamg‘armalari, grantlar, kreditlar)ni O‘zbekistonning ma’muriy-hududiy 
tuzilmalari darajalari bo‘yicha guruhlanishini namoyon etadi va davlat budjeti 
xarajatlarini ularni tashkil topish joy (hudud, tuman, shahar)lariga daxl etishga 
imkon beradi. 
Davlat budjetning barcha xarajatlari har bir budjet oluvchi uchun o‘zining 
qat’iy yo‘nalishiga ega. Bu yo‘nalish budjet tasnifi kodlariga ega:  bob, bo‘lim, 
bo‘linma, maqsadli bo‘linma, xarajat turi. Shundan kelib chiqqan holda, har bir 
budjet oluvchiga bir necha shaxsiy hisobraqam ochiladi. Har bir hisob raqam 
bo‘yicha iqtisodiy tasnifga asosan bir necha yo‘nalish beriladi.  
G‘aznachilikda ijroning samaradorligi uchun axborot tizimi asosida budjet 
tasnifidan ham foydalaniladi. 
Iqtisodiyotni tubdan isloh qilish iqtisodiyotni rivojlanishiga alohida ta’sir 
ko‘rsatuvchi budjet tasnifi tizimni batafsil mukammallashtirishni talab qiladi. 
O‘zbekiston Respublikasining yangi budjet tasnifini shakllantirishda jahon 
tajribasidan va amaldagi xalqaro andozalardan foydalanish masalasi muhim 
hisoblanadi. O‘zbekiston Respublikasining budjet tasnifi tarkibiga dasturiy 
tasnifni kiritish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Dastur doirasidagi har bir tadbirga 
xarajatlar alohida ko‘rsatiladi. Bevosita budjetda baholash mezonlarining 
mohiyati ochiladi. Budjet tasnifi shu dastur doirasida moliyalashtirilayotgan 
ob’ekt yoki xizmatning holatini va dastur yakunlanganda erishilishi 
rejalashtirilayotgan holatni aks ettiradi. 

---

 
160 
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi G‘aznachiligining rivojlanish 
darajasi juda yuqori, davlat moliyasini boshqarishda g‘aznachilik organlari 
zimmasiga yuklatilgan vazifalar yildan-yilga takomillashtiriladi. G‘aznachilik 
tizimida budjet tasnifi tizimiga asoslangan davlatning moliyaviy nazorati 
kuchaytiriladi. O‘zbekiston Respubliksida davlat budjetini boshqarishni 
takomillashtirish, budjet jarayonini tizimlashtirish, budjet tasnifini 
mukammallashtirish bo‘yicha  nazariy ishlanmalar va amaliy asoslarning 
sezilarli darajada zamon talabidan ortda qolmasligi uchun budjet tasnifi bo‘yicha 
aniq tavsiyalar va takliflar ishlab chiqish zarur. 
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirining 2010 yil 20 avgustdagi 65-
sonli buyrug‘i bilan (2010 yil 11 oktyabrda 2146-raqami bilan ro‘yxatga 
olingan) O‘zbekiston Respublikasi budjet tasnifini qo‘llash bo‘yicha 
Yo‘riqnoma tasdiqlandi. Ushbu hujjat milliy budjet tasnifini davlat moliyasi 
tasnifining xalqaro standartlari bilan uyg‘unlashtirish maqsadida ishlab 
chiqilgan bo‘lib, 2011 yilning 1 yanvaridan amalga kiritildi. 
Ma’lumki, budjet tasnifi davlat budjeti va davlat maqsadli jamg‘armalari 
budjetlaridan mablag‘ oluvchi tashkilotlarga qo‘llaniladi hamda davlat budjeti 
va davlat maqsadli jamg‘armalari budjetlarini tuzish, ko‘rib chiqish, qabul qilish 
va ijro qilish, shuningdek, davlat budjeti va davlat maqsadli jamg‘armalari 
budjetlari ijrosi to‘g‘risidagi hisobotlarni tayyorlash maqsadida foydalaniladi. 
Ushbu hujjatning afzalliklari va muhim jihatlarini quyidagi asosiy 
yo‘nalishlar bo‘yicha ochib berish mumkin (8.3.-Rasm):  

---

 
161