Bu qo’llanmadan boshlang’ich sinf o’qituvchilari o’quv jarayonida o’quvchilarning o’quv-intellektuval qobiliyatlarini tarbiyalashda mumkin

Mehnat darslarida qirqib applekatsiya usulida yasatasiz.

Yo’l harakati darslarida bolalarga yo’ldan o’tish qoidalari, qaerlardan o’tish mumkin. Qaerlardan o’tish mumkin emasligini tushintirishda foydalanasiz.

Matematika darsida esa vaqt, tezlik va masofani o’rgatishda foydalanasiz.

Tabiat darsida esa mashinadan tarqalayotgan gazning zararlarini tushuntirish maqsadida qo’llaysiz.

Bu ko’rgazma ikkinchi sinfning ikkinchi yarmida keng qo’llaniladi. Bola lola yasamoqchi bo’lib ko’paytirishni o’rganib oladi. Lolalar rangi uch rangda berish mumkin och qizil va sariq rangda. CHunki bizning mamlakatimizda lola uch xil rangda ochiladi. Poyasi doim bir xil yashil rangda bo’ladi. Yuqorida berilgan ko’rgazmani bir joyidan qirqib kirib yana o’sha joydan chiqilsa, eskiz qoladi. Undan bemalol andoza sifatida foydalanish mumkin.

A norzordan beso’roq

Anor uzibdi Abror.

Bog’bon uning ishidan,

Xabar topibdi darhol.

Baxorda bobom bilan,

Bog’ga bodom ektirdik.

Buloq boshiga borib,

Tagiga suv keltirdik.

D aftaring toza bo’lsa,

Xating kulib turadi.

Sening qandayligingni,

Undan bilsa bo’ladi.

E kinzorda Erkinjon

Echkilarni boqadi.

Kechga borib onasi,

Bir chelak sut sog’adi.

Filning katta qulog’i,

O’xshaydi yelpig’ichga.

Agar sichqonni ko’rsa,

Nafasin yutar ichga.

Gulzordagi atirgul,

Go’zal bo’lib ochildi.

Uning xushbo’y hidlari,

Hovlimizga sochildi.

H andalak xushbo’y hidi,

Dimog’ingni yoradi.

SHirasi juda o’tkir,

Tomog’ingni oladi.

I lhomjon inni yasab

Daraxtga ilib qo’ydi.

Qushlar minnatdor bo’lib,

Inga ko’p tuxum qo’ydi.
J o’jalarim chiroyli

Ola-chipor, sap-sariq,

O’sib ulg’aysin deya,

Kunda sepaman tariq.

K o’klamda gulzorimda,

Uchib yurar kapalak.

Guldan-gulga qo’nadi,

Kapalak juda halak.

B ahor kelsa tog’larda,

Ochar lola yuzini.

Lov-lov yonib borliqqa,

Ko’z-ko’z qilar o’zini.

M oshxon sichqon inidan

CHiqishini kutadi.

Bilmayin chiqib qolsa,

Miyovlaydi, tutadi.

M evalarning ichida,

Nokning ta’mi o’zgacha.

Nokimizning pishishin,

Biz kutamiz kuzgacha.

O lmazordan Oltinoy,

Olma terib kelibdi.

Olib-olib saralab,

Oydinoyga beribdi.


Oltindan ham qimmatli,

Oq paxtamiz, tolamiz.

CHunki undan kiyim bosh,

SHyolxa va yog’ olamiz.

Q obiljon ovga borib,

Ola quyon otibdi.

Quyonni quva-quva,

Rosa terga botibdi.

K atta bo’lib ulg’ayib,

Raketada uchgim bor.

Oshib dengiz tog’lardan,

Keng samoni quchgim bor.

Salima soat olib

Sobirga qildi sovg’a.

U soat jiringlasa,

Uyqudan turar zo’rg’a.

T o’lanboyning tovug’i

Yaxshi gapni uqadi.

Vaqtida don suv bersa,

Kunda tuxum tug’adi.




Ishkomda pishgan uzum

Bizga kulib boqadi,

Uning yoqimli taьmi,

Hammamizga yoqadi.

V ali yasagan varrak

Osmonga uchib ketdi.

Eng yuksakda uchayotgan,

Burgutdan o’zib ketdi.

Xo’rozim qichqirganda

Tong otganin bilaman.

Maktabga kech qolmay deb,

Tez harakat qilaman.

Yo’ldoshali o’rmonda

Yo’lbarsni ko’rib qoldi.

U qo’rqdi, yo qo’rqmadi,

Joyida turib qoldi.

Z iyrak qiz Zebuniso

Ko’zada suv keltirar.

Bu esa uning juda

Ziyrakligin bildirar.

Do’stim G’ani uyida

D on sepib boqadi g’oz.

Uning go’shti, tuxumi

Bizga juda ma’qul, soz.

D adam bilan tuproqqa

Mehr-la ekdik sholg’om.

Kimki uni ko’p yesa,

Doim bo’ladi sog’lom.

C Hoynak o’zidan kichik

Piyolaga egilar.

Bu esa uning juda

Kamtarligin bildirar.

P olizlarda pishibdi

Yam-yashil to’nli bodring.

Bizning polizga kelib

Ta’mini totib ko’ring.


O’rikning pishganini

Quritsak qoq bo’ladi.

Turshakni kim ko’p yesa,

Albatta sog’ bo’ladi.

HARFLARNI YoZISH SIRLARI

Harflarning yozilishi misoli dur

yozganimda qo’llarimga qarab tur.

Bir–biridan naqshinkor har birlari,

O’zgachadur har birining sirlari.

A

ri uchdi havoda

kelib qo’ndi bir gulga.

sharbat olib savatga

soldi uni iniga.

Boqqa borib behi uzdim

Boshi bilan bog’lab qo’ydim.

Damin aka dalada

Dam olibdi soyada

yopinchig’i qo’lida

Davom etar yo’lida.

Echki o’tloq, qir kezib,

Katta yo’lga chiqibdi.

Yo’l chetidagi ko’ldan

Miriqib suv ichibdi.

Fil fontanda cho’mildi

faqat yarmi ko’rindi.

Belida bor belbog’i,

to’rtta uning tuyog’i.

Gulchi gulzor aylanib,

erga urug’ qadadi.

Mehnat tagi rohat deb,

Gulga mehr bog’ladi.

H

alinchak ho halinchak,

osib quydim belanchak.

U aylanar havoda.

Orom olsin Ziyoda.

Men ketaman piyoda,

Yurishim konu foyda.

Ilon inidan chiqib,

Atrofga bir qaradi.

ovqat topolmagach jim,

Tuproqqa yonboshladi.

Juja tuxumdan chiqib,

erdan chuvalchang izlar.

tumshug’ida chuvalchang,

onasiga yugurar.

Tap – tap etib koptogim,

sakraydi ko’kka.

Sekingina ushladim.

• 
  Tushma, ko’lmakka.
  

Bo’yni uzun laylakvoy,

Bir oyoqda turadi.

Xavf xatarni sezsa gar,

Sekingina yuradi.

Mushuk sichqonni ko’rib,

Asta yotib poyladi.

Sezdi, epchil sichqoncha,

Mushuk uni quvladi.

M

en tayoqcha kelishgan,

Ilgaklarim yonimga.

Saf tortamiz bo’ylashib,

Barcha bilan do’stlashib.

Nodir chiqdi narvonga,

Yiqilib tushdi ayvonga.

Og’riqdan oyoq bilan

sakrab chiqdi u tomga.

Oymomomiz osmonda

Aylanar rosa.

Oymomojon, ketmagin,

deydi dangasa.

Parpining piyolasi

Polga tushibdi.

To’ntarilgan piyola,

Boshga chiqibdi.

Tut bargini poyasida

pilla qurt, ipak o’radi.

Pillasini boshga qo’yib,

Rosa uxladi...

Xo’ppa semiz qovoqvoy

Dumi ham bor hoynahoy.

Rasul olib taxtani

Aylantirdi randani.

Ilmoqcha qo’yib romga

Sovg’a qildi Bahromga

Ra’no raqsga tushsa

Ro’moli boshda.

Ro’molining chiroyi

ilmoqli qoshda.

Samolyotlar havoda

Uchib yurar samoda

O’lkam bag’ri bepoyon

Biz vatanga mard polvon.

Tarvuz tushdi dumalab

Jo’yaklarda oralab.

Boshida qalpoqchasi

Dehqon turar saralab.

Katta ilgak savatli

Belbog’i bor davlatli.

Bog’bon bobo Musurmon

Uzum uzdi saralab,

Uzumlarni asalari

Ketmoqda- da yaralab

Valining varragi yerga quladi,

Varrakka dum qani, Vohid so’radi.

Birgalashib dumni qo’ydilar.

Varrakni uchirib mazza qildilar.

Yuqori-yu pastda ham,

Bordir to’rtta ilmog’im.

do’stimga xabar bersam

Rosa chog’dir dimog’im.

Yo’lbarscha ovga chiqib,

Kiyik ketidan quvdi.

Epchil, chaqqon ohuga

Etolmay, afsus qildi.

Zag’cha zoldirni topib,

Quvonchidan sayradi.

Og’zidagi zoldiri

erga tushib nishladi.

O’quvchining bosh harfi

Misli oydek dumaloq

Xuddi Olim magistrdek

kiyib olgan u qalpoq.

G’ildiragi aylanar,

Tekis yo’lga shaylanar.

Manzilga borib qaytar

G’ir – g’ir qushig’in aytar.

SHamol kabi aylanib

Kelib qundi u yerga

Rosa sakrab havoda

Pishib ketdi u terga.

Kelin misol egilar,

CHoynakning bosh harfi.

Yonida kuyov turar,

Belin bog’lab g’o’ddayib.

Bitta bir tayoq

Yonida ilmoq

Yarim doira

O’zing bir qara.


Orgami o’yini

Dunyodagi eng qadimiy o’yinlardan bo’lgan. Orgami o’yinini xitoyliklar kashf etishgan. Bu o’yinda quyidagi geometrik tavirdagi shakllarni o’quvchilar sanab nechta geometrik shakl mavjud. Yana qancha shakl hosil qilish mumkinligini aytishlari orqali biz geometr shakllarni farqlashni va hosil qilishni o’rgatamiz. SHu bilan bir qatorda har xil rasmlar hosil qilish mumkin. Mehnat va matematika darslarida keng qo’llash mumkin (ilova qilib ko’rsatilgan).

1- ilova

2- ilova

3- ilova

Bu esa o’quvchilardan katta aqliy mehnatni talab qiladi va ulardagi intellektual salohiyatning oshishiga yordam beradi.