Bu kabi munosabatlardan suvga bo`lgan eъtiborni odat ko`rinishi emas, balki qonuniyat darajasidagi holat deyish mumkin

  Qishloq xo‘jaligi va iqto yerlarning kengayishi.Mavzusida 

G‘ishtband 

 

1962 

yil 

bahorida 

Samarqand 

viloyati, 

Kattaqo‘rg‘on tumanidagi Jom 

yaqinida Xonbandiga o‘xshash 

yana  bir  qadimgi  suv  inshooti 

qoldiqlari  topildi  va  tekshirish 

ishlari olib borildi.  

Bu  inshoot  aholi  o‘rtasida 

"G‘ishtband" 

nomi 

bilan 

yuritilib 

Zarafshon 

tog‘ 

tizmalarining 

g‘arbiy 

etaklaridan  oqib  chiqadigan 

Omondara  soyida  qurilgan. 

G‘ishtbandning  nomi  garchi  inshootni  g‘ishtdan  bino  qilinganligiga 

ishora  qilsa-da,  u  aslida  yo‘nilgan  tog‘  toshlari  va  maxsus  qurilish 

qorishmasidan ishlangan.  Bu suv inshooti Omondaraning eng tor joyiga 

o‘rnatilgan bo‘lib, to‘g‘onning balandligi 9 m, ustki qismining uzunligi 

24,5 m, asosining uzunligi 10  m, qalinligi pastda 9,1  m,  yuqorisida 5,5 

 

---

 

10 

metrga  teng  bo‘lgan.  To‘g‘onning    suv  to‘planadigan  ichki  tomoni 

deyarli  tik,  tashqarsi  esa  zinapoya  shaklida  qurilgan.  Jom  qishlog‘ida 

yashovchi  keksa  dehqonlarning  so‘zlariga  qaraganda  to‘g‘onning 

markaziy  qismida  past-baland  joylashgan  beshta  qulfagi  bo‘lgan. 

Afsuski uning quvurlar o‘rnatilgan bu o‘rta qismini Omondara soyining 

sel suvlari olib ketgan. Hozirgi kungacha G‘ishtbandning faqat daraning 

qoya  toshli  mustahkam  qirg‘oqlariga  biriktirilgan  qanotlarigina 

saqlagan.  

G‘ishtband  XII  asr  boshlarida,  O‘rta  Osiyoda  Qoraxoniylar  davlati 

hukumronlik qilgan davrda barpo qilingan.  

G‘ishtband  suv  omboriga  yig‘ilgan  suv  tufayli  Samarqand    va 

Qarshi  shaharlari  orasidagi  qadimgi  karvon    yo‘li  ustida  mustahkam 

qal’a hamda maxsus rabot qad ko‘targan, Jom vohasida 250-300 gektar 

yer  maydoni  sug‘orilib  obod  etilgan.  Bu  qal’aning  harobalari  qozirgi 

vaqtda  Kattatepa  deb  ataladi.  U  G‘ishtband  inshootidan  5  km  g‘arbda, 

soyning  so‘l  qirg‘og‘ida  joylashgan.  G‘ishtband  yodgorligida  olib 

borilgan arxeologik tekshirishlarga qaraganda XII asrda qurilgan bu suv 

ombori    ham  Xonbandi  kabi,  asta-sekin  loyqa    bosishi  tufayli  ishdan 

chiqqan.