Bu esa har yerda, deyarli har kuni sodir bo‘lmoqda. Masalan

Birinchi sabab. Mulk huquqini amalga oshirish va himoyalashning aniq yuridik protseduralari mavjud emasligi. Bizning normativ bazamiz (qonunlar, qonunosti hujjatlari) xususiy shaxslar emas, avvalo, davlat manfaatlarini himoyalashga, shuningdek, amaldorlarning korrupsion daromadlar olishiga qaratilgan. Mana shu yerdan ziddiyat va chigallik kelib chiqadi. Mana shu yerda xususiy shaxslar va tadbirkorlarga mulk huquqini amalga oshirish va himoya qilish bo‘yicha masalalarni yechishda asqotadigan protseduralar ishlab chiqilmagani ko‘zga tashlanadi.

Masalan, quyidagi holat mutlaqo haqqoniy. Eski ko‘pkvartirali uyni buzishga, uning o‘rnida yangisini qurishga tayyor bo‘lgan quruvchi bor. Eski uy kvartira egalarining jamoaviy (ulush asosida) egaligida foydalanilmoqda. Mulkdorlarning katta qismi (aytaylik, 90 foizi) quruvchining (tovon puli to‘lash, yangi turar joy olib berishi va sh.k.) takliflariga rozi. Qolganlar rad etmoqda. Nima qilish kerak? Bunday holatlar uchun paydo bo‘lgan muammoni hal etadigan aniq huquqiy protseduralar bo‘lishi shart. Lekin bizda bunday protseduralar yo‘q. Biz bunday masalalarni mansabdorlar o‘z ixtiyoriga ko‘ra yechishiga ko‘nikib qolganmiz. Mana shu yerdan boshboshdoqlik va mulk huquqini poymol etish kelib chiqmoqda.

Yoki boshqa bir misolni olaylik. Ko‘plab davlatlarda samarasiz foydalanilayotgan qishloq xo‘jaligi yerlarini egasidan olib qo‘yishga izn beruvchi qoidalar mavjud. Lekin bu holda:

• 
  yerdan samarasiz foydalanish kriteriylari aniq va bir ma'noli qilib qonunchilikda akslantirilgan;
  
• 
  yerni olib qo‘yish haqidagi qarorni faqatgina sud chiqarishi mumkin;
  
• 
  yer egasiga tovon puli to‘lanadi.
  

Bizda esa qishloq xo‘jaligiga mo‘ljallangan yerlarni olib qo‘yish va qayta taqsimlash aniq va batafsil protseduralar hamda yerdan foydalanuvchining o‘z huquqlarini himoya qolish imkoniyati bo‘lmagani holda mansabdorlarning xohishi va zo‘ravonligi bilan amalga oshirilmoqda.

Bundan qanday xulosaga kelish mumkin? Biz normativ bazani xususiy jismoniy shaxslar va yuridik shaxslar mulk huquqini amalga oshirish va himoya qilish (egalik qilish, tasarruf etish va foydalanish huquqlari bilan birga) imkoniyatini yaratish predmetiga radikal reviziyadan o‘tkazishimiz kerak. Bunda o‘zaro mulkdorlar o‘rtasida hamda mulkdorlar va davlat o‘rtasida paydo bo‘ladigan ziddiyatli masalalarni yechish mexanizmi ham yaxshilab o‘rganilishi kerak.