Bozori 8. Kapital bozori va kapital qo`yilmalar Kapital


Iqtisodiy renta (absolyut renta)



Download 0,55 Mb.
bet8/10
Sana14.06.2023
Hajmi0,55 Mb.
#951103
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Извлеченные страницы из Микроиктисодиёт китоб

Iqtisodiy renta (absolyut renta) - bu cheklangan resurs uchun to`lanadigan to`lov.
Yer rentasi - cheklangan yer resurslaridan (boshqa tabiiy resurslardan) foydalanganlik uchun to`lov.
Iqtisodiy renta yer rentasiga ko`ra kengroq ma′noga ega, buni yuqorida ko`rgan edik.
Absolyut renta - bu barcha yer egalari tomonidan yerning sifatiga bog`liq bo`lmagan holda oladigan rentadir (absolyut renta K.Marks tomonidan kiritilgan).
Yer rentasini tahlil qilish uchun quyidagi shartlar bajarilgan deb faraz qilinadi:

  • ishlab chiqarilgan barcha mahsulot bozor uchun ishlab chiqariladi;

  • barcha yerlar mukammallashgan bozor sharoitida ijaraga beriladi;

  • barcha yerlardan asosiy oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun foydalaniladi;

  • barcha yerlarning unumdorligi bir xil.

Yer taklifi absolyut elastik bo`lmagani uchun, yer taklif chizig`i vertikal ko`rinishda bo`ladi (18.7-rasm).
R, so’m/ ga
R3 R1 R2

0 QE
Q, gektar



18.7-rasm. Yer bozorida muvozanat holat


Yerga bo`lgan talab chizig`i D (yer unumdorligining pasayish qonuniga ko`ra) manfiy yotiqlikka ega. Yer taklifi chizig`i S ni talab
chizig`i D1 bilan kesishgan nuqtasi E1 yer bozoridagi muvozanat holatini

bildiradi.
R1 muvozanat renta bo`lib, u har oyda ijarachi tomonidan yer

egasiga to`lanadi.
R1E1QE 0
to`rtburchak yuzi barcha yerdan foydalanish

uchun to`lanadigan umumiy renta. Agar asosiy mahsulot bug`doy bo`ladigan bo`lsa, bug`doyga bo`lgan talabning ortishi, yerga bo`lgan
talabning ortishiga olib keladi D3 , natijada bir gektar yerga to`lanadigan

renta
R1 dan
R3 ga ko`tariladi. Ushbu holat umumiy (absolyut) renta

0R3E3QE
to`rtburchak yuziga teng bo`ladi. Agar bug`doyga bo`lgan talab

kamaysa, har oyda to`lanadigan renta ham kamayadi va umumiy renta

qiymati
0R2 EQE
to`rtburchak yuzigacha kamayadi.

Ko`rinib turibdiki, taklif absolyut elastik bo`lmaganda yer rentasi asosan unga bo`lgan talabga bog`liq.
Diffyerensial renta. Absolyut rentani qaraganimizda, yerning sifati, joylashuvi bir xil deb faraz qilgan edik. Haqiqatda esa yerlar hosildorligi bo`yicha hamda joylashuviga ko`ra bir-biridan farq qiladi.

Faraz qilaylik, tabiiy hosildorligi bo`yicha 3 xil yer bo`lsin, ya′ni, yaxshi, o`rtacha va yomon yerlar. Bu yerlarning hosildorligi har xil bo`lganligi uchun, ularning teng o`lchamdagi uchastkalariga teng miqdorda kapital va mehnat sarflasak, turli xil natija olamiz. Hosildorligi yuqori bo`lgan yerdan, boshqa yerlarga nisbatan ko`proq hosil olamiz va bu ortiqcha olingan hosil yerning faqat tabiiy hosildorligi bilan bog`liqdir. Yaxshi hosildor yerga renta o`rtacha yer rentasiga ko`ra yuqori, o`rtacha yer rentasi esa yomon yer rentasiga ko`ra ko`p bo`ladi, yomon yer egasi esa sof iqtisodiy (absolyut) renta oladi (18.8-rasm).
P

Download 0,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish