imkoniyatlarning mavjudligi va ularni yо‘lga qо‘yishning chora va tadbirlari
kо‘rsatkichlari olinadi. Moliyaviy natijalar tahlili va tashqi ichki subyektlar
Moliyaviy natijalarning asosiy qismi mahsulot, ish va xizmatlarni sotishdan
shakllanganligi sababli tahlilda asosiy e’tibor ushbu qatorning rejaga va о‘tgan
Sof foydani tahlil etishda ham uning rejaga va о‘tgan yillarga nisbatan
Korxona faoliyati natijaviyligiga baho berishning asosiy kо‘rsatkichlaridan
biri rentabellik kо‘rsatkichi hisoblanadi. Rentabellik korxona foydalilik darajasini
xarakterlaydi. Uning bir necha turlari hisob-kitob qilinadi. Rentabellikning
Misol: sof foyda 2589 ning sо‘m, ishlab chiqarish tannarxi 102574 ming
sо‘m. Rentabellik 25,2 foiz.
2.
Asosiy vositalar rentabelligi
3.
Sotish
bо‘yicha
rentabellik
sotilgan
mahsulotlarning
foydalanayotganlik darajasini xarakterlaydi. Ushbu kо‘rsatkichlar sotishdan
olingan yalpi foyda summasini mahsulotning sotishdan olingan tushumga bо‘lish
orqali aniqlanadi:
Misol: sof tushum 125987 ning sо‘m sotishdan olingan foyda 23413 ning
sо‘m.
4.
Oborot aktivlari rentabelligi.
5.
Jami mulk rentabelligi.
6.
О‘z mablag‘lari rentabelligi.
7.
Qarz mablag‘lari rentabelligi.
8.
Asosiy va oborot mablag‘lar rentabelligi.
9.
Rentabellikka ta’sir etuvchi omillar tahlili.
Rentabellik о‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillarga tahlilda alohida ahamiyat
beriladi. Rentabellik о‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillarni ularda qatnashuvchi
birliklarga bog‘lab nasbatan belgilash mumkin. Masalan, mahsulotni sotishga
nisbatan rentabellik о‘zgarishiga sotishdan olingan yalpi foyda summasining
о‘zgarishi ta’sir etsa, asosiy vositalar rentabelligiga korxona sof foydasining
о‘zgarishi va asosiy vositalarning о‘rtacha yillik qiymatining о‘zgarishi, umumiy
rentabellikka bir sо‘mlik tushumga tо‘g‘ri keladigan sof foyda summasining
о‘zgarishi, asosiy vositalar qiymatining о‘zgarishi va moddiy oborot mablag‘lari
qiymatining о‘zgarishlari ta’sir etadi va hokazo.
Qarshi shahar xо‘jalik hisobidagi yer tuzish va kо‘chmas mulk kadastr
xizmati korxonasida xususiy kapital tarkibi va uning о‘zgarishini tahlil qilish
uchun 2.2.1-jadval ma’lumotlaridan foydalanish mumkin.
Jadval ma’lumotlaridan kо‘rinib turibdiki, korxonada xususiy kapital
tarkibida rezerv kapitaliga ajratma о‘tgan yilga nisbatan 45,4 foizga о‘tgan bо‘lsa,
joriy kapitalning joriy yilning taqsimlanmagan foydasi esa-36,1 foizga kamayib,
2013 yil 5,7 ming sо‘mni tashkil etgan.
Qarshi shahar “Xо‘jalik hisobidagi yer tuzi shva kо‘chmas mulk kadastr
xizmati” korxonasida moliyaviy natijalar va ularning о‘zgarishini tahlil qilish
uchun 2.2.2-jadval ma’lumotlaridan foydalanish mumkin.
Jadval ma’lumotlaridan kо‘rinib turibdiki, korxonada mAhsulot (ish,
xizmat)larni sotishdan olingan yalpi tushum 2011 yilda 90150 ming sо‘mni tashkil
etib, 2012 yilda 2011-yilga nisbatan 12 foizga ya’ni 11256 ming sо‘mga
ortganligini kо‘rish mumkin.
Bu kо‘rsatkich 2013-yilda 2012-yilga nisbatan 60 foizga , ya’ni 60421 ming
sumga ortib 161826,6 ming sо‘mni tashkil etganligi korxonada mAhsulot sotish
yildan yilga yaxshilanib borganligidan dalolat beradi.
Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)larning ishlab chiqarish tannarxi 2012-yil
2011-yilga nisbatan 20 foizga, ya’ni – 2890 ming sumga kamayishini ham ijobiy
baholash mumkin.
Ushbu kо‘rsatkich 2013-yil 2012-yilga nisbatan 6-marta, ya’ni 59327 ming
sumga ortganligini kо‘rish mumkin.
Hisobot davrining sof foydasi 2012 yilda 2011 yilga nisbatan 168 foiz ortib,
32383 ming sumni tashkil etgan bо‘lsa, ushbu kо‘rsatkich 2013-yilda 2012 – yilga
nisbatan 35 foizga ortib, 43619,7 ming sumni tashkil etganligini kо‘rish mumkin.