Бозор иқтисодиётида нархнинг регуляторлик вазифаси ва уни давлат томонидан тартибга солиниши

Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети Иқтисодиёт факультети “Иқтисодиёт назарияси” кафедраси «Реал секторни давлат томонидан тартибга солиш» фани “Реал иқтисодиёт секторида нархнинг регуляторлик вазифаси ва уни давлат томонидан тартибга солиниши” мавзуси

И.ф.д., проф. Абулқосимов Ҳасан Пирназарович

Режа

• 1.Нархнинг мазмуни ва унинг иқтисодиётнинг регулятори сифатидаги вазифалари

2.Давлат нарх сиёсатининг мақсади ва асосий усуллари.

• 3. Давлатнинг инфляцияга қарши сиёсати иқтисодиётни тартибга солиш шаклларидан бири сифатида

 

• Нарх– реал бозор иқтисодиёти шароитида товар ва хизматларнинг ижтимоий қиймати ва ижтимоий нафлилигининг пулдаги ифодасидир.

Нархга таъсир қилувчи омиллар.

Товар ишлаб чиқаришнинг ижтимоий зарурий сарфлари (қиймат)
Рақобат
курашлари
Талаб ва таклиф нисбатлари
Турли хил
солиқлар
Давлатнинг иқтисодий
сиёсати
Товар ёки хизматнинг нафлилиги
НАРХ
Пулнинг
қадр-қиммати

Нархнинг асосий вазифалари

Мувозанатликни таъминлаш
Қиймат ва нафлиликни ўлчаш
Тартибга солиш
Рақобат воситаси
Ижтимоий ҳимоя

Нарх турлари ва уларнинг мазмуни

Улгуржи нарх	катта миқдордаги товарлар бир йўла кўтарасига сотилганда қўлланиладиган нарх.
Шартнома нарх	сотувчи ва харидорнинг розилиги билан белгиланадиган, улар томонидан тузилган шартномада қайд қилинган нарх.
Чакана нарх	товарлар бевосита истеъмолчиларга сотиладиган нарх
Чегараланган нарх	давлат томонидан юқори ва қуйи чегаралари белгиланиб, шу доирада ўзгариши мумкин бўлган нарх.
Дотацияланган нарх	давлат бюджети ҳисобидан махсус арзонлаштирилган нарх.
Демпинг нарх	бозорда ўз мавқеини мустаҳкамлаш ва рақибларини бозордан сиқиб чиқариш учун фирмалар томонидан фойдаланиладиган махсус нарх.
Эркин бозор нархи	бу талаб ва таклиф асосида вужудга келадиган бозор нархидир.