Bozor iqtisodiyotining mohiyati va asosiy belgilari


Bozor – ishlab chiqaruvchilar va iste`molchilar ( sotuvchilar va xari-dorlar ) o`rtasida pul orqali ayriboshlash jarayonida vujudaga keladi-gan munosabatlar majmuasi



Download 302,64 Kb.
bet6/7
Sana30.04.2022
Hajmi302,64 Kb.
#598317
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Mavzu Bozor iqtisodiyoti mazmuni, asosiy belgilari va rivojlan (1)

Bozor – ishlab chiqaruvchilar va iste`molchilar ( sotuvchilar va xari-dorlar ) o`rtasida pul orqali ayriboshlash jarayonida vujudaga keladi-gan munosabatlar majmuasi.
Bozorning asosiy belgilari quyidagilardan iborat:
-sotuvchi va xaridorlarning o`zaro kelishuvi, ekvivalentlik prinsipi asosida ayriboshlash;
-sotuvchilarning xarajatlari qoplanib, foyda olishi;
-to`lovga layoqatli bo`lgan xaridorlarning talabini qondirish va raqobat-chili;
Bozor tovarlarni ishlab chiqarish va ayriboshlash, pulning vujudga ke-lishi, ularning rivojlanishi natijasida kelib chiqqan tarixiy tushuncha bo`-lib, hozirgi davrda keng tarqaqlgan obyektiv iqtisodiy jarayondir.
Bozordagi tovar va xizmatlar miqdori talabga nisbatan kam bo`lsa narxlar oshib ketadi, ayriboshlashning ekvivalentlik muvozanati buziladi, natijada tovarni sotuvchi me`yoridan ortiqcha daromad olish imkoniga ega bo`ladi. Aksincha, bozorda tovarlar miqdori tlab miqdoridan oshib ketsa, sotuvchilar zarar ko`radilar. Shuningdek, ishlab chiqarish jarayo-nida sustkashlik , no`noqlik va xo`jasizlik yuz berib, ortiqcha xarajatlar yo`l qo`yilsa ham zarar oshib ketadi, chunki bozor bunday behuda sarf-larni hisobga olmaydi. Bularning barchasini bozor o`z mexanizmi orqali amalga oshiradi. Bozor mexanizmi – bozor iqtisodiyotining faoliyat qilishini tartibga solishni va iqtisodiy jarayonlarni uyg`unlashtirishni ta`minlaydigan dastak va vositalar.
Bozorning iqtisodiy mazmunini ochib berishda uning obyekti va sub-yektini ajratib ko`rsatish lozim bo`ladi. Bozor obyekti – ayriboshlash munosabatlariga jalb qilingan iqtisodiy faoliyat natijalari va iqtisodiy resurslar, tovar, pul va unga tenglashtirilgan moliyaviy aktivlar.
Hozirgi sharoitda oziq-ovqat va qishloq xo`jaligi mahsulotlari do`kon-lari, avtomobilga xizmat ko`rsatish stansiyasi, benzinquyish shaxobcha-lari, sanoat tovarlari do`koni, tijoratchilarning savdo shaxobchalari, tur-li xil supermarketlar, yirik savdo markazlari va savdo yarmarkalari, umu-miy ovqatlanish shaxobchalari bozorning odatadgi ko`rinishlari hisobla-nadi. Fond birjalari, valyuta bozori, don birjalari va auksion kabilar bo-zorning yuqori darajada rivojlangan ko`rinishlaridir.

Bozorning asosiy vazifasi ishlab chiqaruchilar tomonidan yaratilgan tovar va xizmatlar, iqtisodiy resurslarni iste`molchilarga yetkazib berishdan iboratdir.
Bozor subyekti – ayriboshlash munosabatlari qatnashchisi. Bozor subyektlari ikki guruhga – sotuvchi va xaridorlarga bo`linib, shu bozor munosabatlarining turli vazifalarini bajaradi. Sotuvchilar bozorga tovar va xizmatlarni taklif etadi, xaridorlar esa ularga talab bildiradi. Bozor o`z subyektlari manfaatini bir-biriga bog`lab, ularni muvofiqlashtiradi. Ay-rim turdagi bozorlarda sotuvchi va xaridorlar o`rtasida bevosita aloqa mavjud bo`lsa, boshqalarida bilvosita aloqa mavjud bo`lib, ular hech qachon bir-birini ko`rmaydi yoki bilmaydi.


Download 302,64 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish