Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

Vertikal  diversifikatsiyalash

  –    bir  xil  yo‘nalishda  ixtisoslashgan 

korxonalarning  tarmoq  darajasida  ishlab  chiqaradigan  mahsulotlari  turini 

ko‘paytirish va faoliyatlarini tarmoq ichida kengaytirishni bildiradi.  

Gorizontal  diversifikatsiyalash

  –  turli  tarmoq  korxonalari  (sanoat,  qishloq 

xo‘jaligi,  transport,  qurilish  va  h.k.)  ning  yagona  texnologik  jarayonga  qo‘shilib 

                                                             

6

2017-2021  йилларда  Ўзбекистон  Республикасини  ривожлантиришнинг  бешта  устувор  йўналишлари 

бўйича Ҳаракатлар стратегияси. 

 

---

44 

borishi  orqali  mahsulot  turlarining  ko‘payishi  va  faoliyatlarining  tarmoqlararo 

kengayishini anglatadi.  

Konglomerat  diversifikatsiya



  korxonada  ishlab  chiqarilayotgan  mahsulot 

turlarini  texnologik  jarayon,  tovar  turlari  va  turli  bozorlar  talabini  hisobga  olib 

ko‘paytirishga yo‘naltiriladi.  

Istiqbolda mahsulot turlarini ko‘paytirish, tijorat faoliyatini rivojlantirish  va 

bozorni  kengaytirishga  qaratilgan  harakat  diversifikatsiya  strategiyasi  mazmunini 

anglatadi.  Bu  korxonalarda  mahsulot  turlarini  ishlab  chiqarishni  o‘zlashtirish, 

milliy  va  chet  el  kapitali  ishtirokidagi  qo‘shma  korxonalar  tuzish,  boshqa 

korxonalarni sotib olish kabi usullarda amalga oshiriladi. 

Xarajatlarni  kamaytirish  va  mahsulot  tannarxini  pasaytirish  orqali  ishlab 

chiqarish  samaradorligini  oshirishda  mahalliylashtirish  darajasini  o‘stirib  borish 

muhim ahamiyatga ega.  

O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  Sh.Mirziyoev  qayd  qilib  o‘tganlaridek 

samaradorlikni  oshirishning  muhim  omili...  ―..asosiy  va  yordamchi  tarmoqlarni 

barqaror  rivojlantirish,  ortiqcha  xarajatlar  va  tannarxni  kamaytirish,  mahalliy-

lashtirish darajasini oshirish va importning qisqarishi‖

7

 dan iborat. 

Mahalliylashtirish mahsulot ishlab chiqarish jarayonida mahalliy xom-ashyo 

va  materiallardan  foydalanishga  ustuvorlik  berishni  anglatib,  bu  pirovardida 

nafaqat  tannnarxni  pasaytirish,  balki  import  qilinadigan  tovarlar  hajmini  qisqa-

rtirish imkonini ham beradi. Importning qisqarishi sof eksportni ko‘paytirish orqali 

milliy iqtisodiyot samaradorligini o‘sib borishiga olib keladi. 

Respublikamizda  faqat  2017  yilning  o‘zida  mahalliylashtirish  dasturlari 

to‘liq amalga oshirilmaganligi natijasida unda ko‘zda tutilgan ―qariyb 400 million 

dollarlik mahsulot chetdan import qilingan‖

8

 

Shu 

sababli, 

2017-2021 

yillarda 

O‘zbekiston 

Respublikasini 

rivojlantirishning 

―Harakatlar 

strategiyasi‖

*

da 

ishlab 

chiqarishni 

                                                             

7

Мирзиѐев  Ш.М.  Танқидий  таҳлил  қатъий  тартиб-интизом  ва  шахсий  жавобгарлик  -  ҳар  бир  раҳбар 

фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак.Т.: «Ўзбекистон», 2017 14-январь.14 бет.

 

8

Ўша жойда. 26 бет. 

*

 кейинги ўринларда қисқача ―Ҳаракатлар стратегияси‖ деб кетилади. 

---

45 

mahalliylashtirishni  rag‘batlantirish  siyosatini  davom  ettirish  hamda  eng  avvalo 

iste‘mol  tovarlari  va  butlovchi buyumlar  importining  o‘rnini  bosish,  tarmoqlararo 

sanoat  kooperatsiyasini  kengaytirishga  tarkibiy  o‘zgartirishlarni  chuqurlashtirish, 

milliy  iqtisodiyotning  yetakchi  tarmoqlarini  modernizatsiya  va  diversifikatsiya 

qilish  hisobiga  uning  raqobatbardoshligini  oshirishning  ustuvor  yo‘nalishi  sifatida 

qaraladi.