Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

2.

 

Investitsiyalar samaradorligi. Multiplikator samarasi

 

Investitsiyalarning  umumiy  samaradorligi  investittsiya  qaytimi  (I

k

)  va 

mahsulotning  investitsiya  sig‘imi  (I

c

)  ko‘rsatkichlarida  ifodalanadi.  Har  ikkala 

ko‘rsatkichni  hisoblashda  milliy  ishlab chiqarish  natijasi sifatida  yalpi  ichki  mah-

sulot(YaIM),  sof  milliy  mahsulot  (SMM),  milliy  daromad  (MD)  yoki  foyda  (F) 

hajmi kabi makroiqtisodiy ko‘rsatkichlardan foydalaniladi. 

---

302 

 

Bu yerda, I

n

 –jami investitsiyalar 

Investitsiyalar  samaradorligi  joriy  va  bazis  davrida  YaIM(SMM,  MD,  F) 

o‘sgan  qismining  investitsiyalarning  xuddi  shunday  o‘sgan  miqdoriga  (

) 

nisbatini taqqoslash orqali yoki uning teskari ko‘rsatkichi bilan ham baholanadi,  

ya‘ni                                                                  

 

Bu  yerda, 

–  qo‘shimcha  sarflangan  investitsiyalar  qaytimi, 

  - 

YaIM(SMM, MD, F) o‘sgan qismining investitsiya sig‘imi. 

Investitsiyalar  iqtisodiy  samaradorligining  muhim  ko‘rsatkichi  jami 

sarflangan  investitsion  mablag‘larning  qoplanish  muddati  ( 

ko‘rsatkichi 

hisoblanadi.  U  jami  investitsiyalar  summasini  foydaning  yillik  miqdoriga  bo‘lish 

yo‘li bilan aniqlanadi, ya‘ni  

(yil,oy) 

Investitsiyalarning 

iqtisodiy  samaradorligi 

yuqorida  qayd 

qilingan 

ko‘rsatkichlarda tarmoqlar, sohalar, hududlar bo‘yicha ham aniqlanadi. 

Sof  milliy  mahsulot  (milliy  daromad)  hajmidagi  o‘zgarishning  yalpi 

sarflarning alohida turlari, shu jumladan investitsiyalardagi o‘zgarishlarga nisbati –