Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

O’zbekistonda moliyalashtirish manbalari bo’yicha asosiy kapitalga kiritilgan 

investitsiyalar  

(2016 y.) 

20.1-жадвал

 

Investitsiyalar manbalar  

(%) 

Asosiy kapitalga kiritilgan investitsiyalar - jami   

100,0 

Shu jumladan: 

Respublika byudjeti mablag‘lari 

4,5 

Korxona va aholi mablag‘lari 

53,0 

Bank kreditlari va boshqa qarz mablag‘lari 

 

11,1 

Chet el investitsiyalari va kreditlari 

21,3 

Davlat maqsadli jamg‘armasi 

10,1 

 

Investitsiyalarning  moliyalatirish  manbalari    bo‘yicha    tuzilishida    chet    el  

investitsiyalari  muhim  hisoblanadi.    Respublikamizda  ―Xorijiy  investitsiyalarni, 

birinchi  navbatda,  to‘g‘ridan-to‘g‘ri  xorijiy  investitsiyalarni  jalb  etish  bo‘yicha 

ishlar  qanday  ahvolda  ekani  tanqidiy  tahlilni  talab  etadi.  Bunday  investi-

tsiyalarning ulushi 30 foizga tushib qolgan‖

58

 

III.

 

Asosiy  kapitalga  investitsiyalarning  mulkiy  tuzilishi  uning  jami 

hajmida davlat va nodavlat investitsiyalari ulushini ko‘rsatadi. O‘zbekistonda jami 

investitsiyalarda  2016  yilda    davlat    sektorining    ulushi    20,5      nodavlat 

investitsiyalarda  xususiy  sektor  21,8%  ni,  xo‘jalik  birlashmalari  36,4%  ni,  chet 

ellik qo‘yilmalari 21,3% ni tashkil qilgan.  

IV.

 

Investitsiyalarning  ishlab  chiqarish  tuzilishi  ishlab  chiqarish  va 

noishlab  chiqarish  maqsadidagi  mablag‘lar  ulushini  aks  ettiradi.  2016  yilda 

O‘zbekistonda  jami  investitsiyalarning  70  foizidan  ortig‘i  ishlab  chiqarish 

ob‘ektlarini qurish va kengaytirishga yo‘naltirilgan. 

V.

 

Jami  investitsiyalardagi  alohida  tarmoq  va  sohalar  ulushi  uning 

tarmoq tuzilishini ko‘rsatadi. 

                                                             

58

Мирзиѐев  Ш.М.  Танқидий  таҳлил  қатъий  тартиб-интизом  ва  шахсий  жавобгарлик  -  ҳар  бир  раҳбар 

фаолиятининг кундалик ҳоидаси бўлиши керак. Т.: «Ўзбекистон», 2017 14-январь.27-бет.  

---

300 

          Respublikamiz  iqtisodiyotida  sanoat  tarmog‘ining  jami  investitsiyalardagi 

ulushi barqaror yuqori bo‘lib, 2016 yilda 39,3% ga etgan 2000 yilga taqqoslaganda 

bu ulush 10%ga yaqin ortgan. 

VI.

 

Investitsiyalarning texnologik tuzilishi uning qurilish-montaj ishlariga, 

uskuna,  jihoz  va  inventarlarga,  boshqa  kapital  ishlar  va  xarajatlarga  qo‘yilgan 

ulishini ifodalaydi. 

VII.

 

Investitsiyalarning asosiy kapitalning alohida turlari bo‘yicha tuzilishi. 

Bu  jami  investitsiyalarda  bino  va  inshootlar  qurilishiga,  mashina,  uskuna  va 

inventarlar  sotib  olishga  yo‘naltirilgan  kapital  mablag‘larning  salmog‘ini 

ko‘rsatadi.  

VIII.

 

Investitsiyalarning  takror  ishlab  chiqarish  tuzilishi    texnik  qayta 

jihozlash  va  rekonstruktsiya  qilishga,  ularni  kengaytirishga,  ya‘ni  qurilishlarga  va 

ayrim  ob‘ektlarga  yo‘naltirilgan  mablag‘lar  ulushini  aks  ettiradi.  Asosiy  kapitalga 

investitsiyalarning  hududiy  tuzilishi  alohida  ma‘muriy  –  hududiy  bo‘linmalar 

(viloyat, shahar, tuman)ning mazkur mablag‘lardagi salmog‘ini ko‘rsatadi.    

Investitsiya qo‘yilish shakliga qarab moliyaviy (portfel) va real (ishlab chiqarish) 

investitsiyaga  bo‘linadi.  Moliyaviy  (portfel)  investitsiya  —  aktsiya,  obligatsiya  va 

boshqa qimmatli qog‘ozlarni sotib olishga qo‘yiladigan investitsiya; real investitsiya — 

moddiy  ishlab  chiqarish  (sanoat,  qishloq  xo‘jaligi,  qurilish  va  boshqalar)  sohasiga, 

moddiy-ashyoviy  faoliyat  turlariga  uzoq  muddatli  mablag‘lar  qo‘yish  shakllarida 

amalga oshiriladi. 

  Investitsiyalarga sarflar darajasini ikkita  asosiy omil belgilab beradi: 

1)  Tadbirkorlar  investitsiyalarga  sarflardan  olish  ko‘zda  tutilgan, 

kutilayotgan