Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

 

 

2.

 

Ish haqini tashkil etish shakllari va tizimlari

 

Ishlab chiqarishning texnik va texnologik asoslaridagi, ishchilar mehnatining 

mazmuni  va  unumdorligidagi  ularga  bilim  berish  va  kasbga  o‘rgatish  borasidagi 

o‘zgarishlar natijasida ish haqi shakli va tizimlari ham o‘zgarib boradi. Ish haqini 

tashkil  etishda  vaqtbay  va  ishbay  shakllari  farqlanadi. 

Vaqtbay  ish  haqi 

xodimning  ishlagan  vaqtiga  qarab  to’lanadi. 

U  odatda  mehnatning  natijalarini 

---

185 

aniq hisoblab bo‘lmaydigan, balki ular aniq vazifalarni bajargan hollarda (masalan, 

injener-texnik  xodimlar  va  xizmatchilar,  sozlovchilar,  elektromontyorlar  va  shu 

kabilarga  haq  to‘lashda)  yoki  mahsulot  ishlab  chiqarish  texnologik  jarayonining 

borishi  bilan  belgilanadigan  va  bevosita  ishchi  mehnatiga  bog‘liq  bo‘lmagan 

paytlarda (masalan konveyerlar va avtomat liniyalarida ishlash) qo‘llaniladi.