Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

Monopsoniya

  bozorda  faqat  bitta  iste‘molchi  mavjud  bo‘lganda  vujudga 

keladi.  Masalan,  qurol-aslaha  ishlab  chiqaruvchilar  mahsulotining  yagona 

iste‘molchi  –  davlatdir.  Duopoliya  –  bozorda  faqat  ikkita  monopoliya  faoliyat 

qilgan sharoitda kuzatiladi. Ikki tomonlama monopoliya bozorda monopolist ishlab 

chiqaruvchi va monopolist iste‘molchi to‘qnash kelganda o‘z o‘rniga ega bo‘ladi. 

Bozor  iqtisodiyotiga  o‘tish  bizga  nisbatan  ancha  oldin  boshlangan 

mamlakatlarda  raqobat  munosabatlarini  rivojlantirish  ancha  murakkab  va  uzoq 

davrni oladigan jarayon ekanligini ko‘rsatadi. 

Agar  g‘arb  mamlakatlari  iqtisodiyotida  raqobat  bozor  xo‘jaligining  ajralmas 

qismi  (xususiyati)  sifatida  tabiiy  paydo  bo‘lsa,  o‘nlab  yillar  davomida  ma‘muriy 

buyruqbozlik  tartibi  hukmron  bo‘lgan,  raqobatni  va  bozorning  boshqa  belgilarini 

tan  olmagan  mamlakatlarda  ko‘p  narsani  «joriy  qilish»  va  hatto  majburan  qabul 

qilishga  to‘g‘ri  keladi.  Shu  munosabat  bilan  iqtisodiyotimizning  hozirgi  holatida 

raqobat  munosabatlarini  rivojlantirishning  mavjud  real  imkoniyatlarini  hisobga 

olish muhim rol o‘ynaydi.