Botanika indd

- nemalion 
va yashil 
suvo‘t -
ulva 
kabi dengiz suvo‘tlari ovqatga ishlatiladi.
Norvegiya, Islandiya, Shotlandiya, Irlandiya va Angliya 
kabi mamlakatlarda uy hayvonlari suvo‘tlar bilan boqiladi, 
chunki ular o‘zlarining kimyoviy tarkibi jihatidan yaxshi 
sifatli xashakdan qolishmaydi.
Sanoatda dengiz suvo‘tlaridan yod va brom olinadi.
Qizil suvo‘tlarga mansub filloforadan agar-agar olinadi. 
Agar-agar oziq-ovqat sanoatida marmelad va muzqaymoq 
tayyorlashda ko‘p ishlatiladi. Bundan tashqari, agar-agar la- 
boratoriyalarda bakteriyalar va zamburug‘lar kabi organizm- 
lami o‘stirish uchun oziq sifatida ham qo‘llaniladi.
®
1. Dengiz suvo‘tlari chuchuk suv suvo‘tlaridan nimasi bilan 
farq qiladi?
2. Dengiz suvo‘tlari qanday qilib ko‘payadi?
3. Dengiz suvo‘tlari va laminariya qanday tuzilgan?
4. Dengiz suvo‘tlaridan xalq xo‘jaligida qanday foydalaniladi?
42-§. YO‘SINILAR BO‘LIMI
Yo‘sinlaming Yer yuzida 20 000 dan ortiq turi uchray- 
di. Ular asosan semam tuproqlarda o‘sishga moslashgan. 
Barcha yuksak o‘simliklar kabi ko‘payishi jinsiy va jins­
siz bo‘g‘inlaming gallanishi bilan amalga oshadi. Yuksak 
o‘simliklar hayotida jinssiz (sporofit) va jinsiy (gameto- 
fit) bo‘g‘inlar gallanadi. Yo‘sinlar hayotida boshqa yuksak 
o‘simliklardan farq qilib, jinsiy bo‘g‘in ustunlik qiladi.
Yo‘sinlar yuksak o‘simliklaming eng qadimiy va juda 
sodda tuzilgan vakillari bo‘lib, olimlaming taxminicha, 
suvo‘tlardan kelib chiqqan. Ulaming bo‘yi 4-5 mm dan 
40 sm gacha boradi. Ayrimlarining tanasi, xuddi suvo‘tlaming 
tanasiga o‘xshash, bargsimon tallomdan iborat. Ko‘pchilik 
100

---

yo‘sinlar poya-bargli o‘simliklardir, lekin ulaming ildizi 
bo‘lmaydi, ular tuproqqa 
rizoidlar
orqali birikib turadi. Ildi­
zi va o‘tkazuvchi sistemalari yo‘qligi bilan yo‘sinlar bosh­
qa yuksak o‘simliklardan farq qiladi va taraqqiyot bo‘yicha 
ulardan keyinda turadi.
Yo‘sinlar sporalar bilan ko‘payadi. Ulaming jinsiy a’zolari 
tuban o‘simliklardan farq qilib, ko‘p hujayrali bo‘ladi. Er- 
kaklik jinsiy a’zosi