Botanika indd

ikki jinsli
gul 
deyiladi (o‘rik, gilos, olma, shaftoli). Juda ko‘pchilik 
o‘simliklaming guli ikki jinsli bo‘ladi (44-rasm). Gulda fa- 
qat urug‘chi yoki changchining o‘zi bo‘lsa, bunday gul 
bir
jinsli gul 
deyiladi (tol, gazanda, tut, terak, qayin) (45-rasm). 
Agar gulda faqat changchi bo‘Isa, bunday gul 
changchili
gul 
deyiladi. Aksincha, gulda faqat urug‘chi bo‘lsa, bunday 
gul 
urug‘chili gul 
deb ataladi.
Ayrim o‘simliklaming bitta tupida ham changchili, ham 
urug‘chili gul alohida-alohida joylashadi. Bunday o‘simliklar 
bir uyli o‘simlik 
deyiladi. Bunga makkajo‘xori va qovoqni 
misol qilib keltirish mumkin. Makkajo‘xorining urug‘chili 
gullari so‘ta to‘pguliga yig‘ilgan, changchili gullari murak­
kab shingilga yig‘ilgan (46-rasm).
Bir turdagi o‘simlikning changchili gullari bir tupda va 
urug‘chili gullari boshqa tupda bo‘lsa, bunday o‘simliklar 
ikki uyli o‘simlik 
deyiladi. Masalan: gazanda, terak, tol.
Gullar to‘g‘ri va qiyshiq gullarga bo‘linadi. Agar gul- 
qo‘rg‘on ikkitadan ortiq teng bo‘lakka ajralsa, u 
to‘g‘ri gul
deyiladi (47-rasm). Masalan, olma, behi, shaftoli, g‘o‘za va

---

GUL
I ikki jinsli gul
bir jinsli gul 
________
&
V
____________
| urug'chili gul | [ changchili gul |
V
44-rasnu
t
45-rasm.
Tolning bir jinsli gullari:
1 -
changchi to'pguli; 
2 -
changchili guli;
3
- urag‘chili to'pguli; 
4
- urug‘.
na’matak. Agar gul faqat teng ikki ЬоЧакка ajralsa yoki 
umuman teng bo‘lakka ajralmasa, u qiyshiq gul deyiladi. 
Bunga nastarin, gladiolus, kiyiko‘t, marmarak, isfarak, bi- 
nafsha, loviya, beda, angishvonagul, parpi, rayhon, burchoq 
va boshqalarning gullari kiradi (48-rasm).
To‘g‘ri gul 
sxemasi
Qiyshiq gul 
sxemasi