Botanika indd

Begoniyaning
 
qo‘shimcha  ildizi
0 ‘q  ildiz  tizimi
asosiy  ildiz
yon  ildizlai
Popuk ildiz tizimi
16-rasm. Ildiz
 
tizimlari
lar  poyadan,  bargdan  hosil  bo‘ladi. 
Yon  ildizlar 
asosiy  va 
qo‘shimcha  ildizdan  hosil  bo‘ladi  (15-rasm).
Bir  tup  o‘simlikdagi  ildizlar  yig‘indisi 
ildiz  tizimi 
(sis- 
temasi)  deyiladi.  Ildiz  tizimining  o‘lchami  va  tuzilishi 
o‘simliklar  turiga,  ildizining  shoxlanishiga,  qo‘shimcha  il- 
dizlarga  hamda  tuproq  unumdorligiga  bog‘liq.  Ildiz  tizi­
mi  tuzilishiga  ko‘ra: 
o‘q  ildiz 
va 
popuk  ildizga 
bo‘linadi 
(16-rasm).
Murtakdagi  boshlang‘ich  ildiz  rivojlanishda  davom  etsa, 
undan  yon  ildizlar  o‘sib  chiqadi,  natijada  o‘q  ildiz  tizimi  ho­
sil  bo‘ladi.  Bunday  moslashish  ko‘pchilik  ikki  urug‘pallali 
o‘simliklarga xos.
0 ‘q  ildiz 
tizimida  asosiy  ildiz  yaxshi  rivojlangan  bo‘- 
lib,  undan  yon  ildizlar  о‘sib  chiqadi.  Bu  ildiz  tizimi  ikki 
urug‘pallali  o‘simliklarga  xos  bo‘lib,  uni  do‘lana,  terak, 
saksovul,  na’matak,  g‘o‘za,  qovun,  tarvuz,  no‘xat,  loviya va 
mosh  kabilar misolida  ko‘rish mumkin.

---

Agar  murtakdagi  boshlang‘ich  ildiz  o‘sishda  davom  et- 
masa,  u  holda  boshlang‘ich  poyadan  qo‘shimcha  ildizlar 
о‘sib  chiqadi.  Natijada popuk  ildiz  tizimi  hosil  bo‘ladi.
Popuk ildiz 
tizimi mayda qo‘shimcha va yon ildizlardan 
tashkil topadi. Uning asosiy ildizi yaxshi rivojlanmaydi. Bun- 
day  ildizlar,  asosan,  bir  urug‘pallali  o‘simliklarda  uchraydi 
(bug‘doy,  makkajo‘xori,  arpa).  Demak,  ildizlar  kelib  chiqi- 
shiga  ko‘ra,  asosiy,  yon  va  qo‘shimcha  ildizlarga  bo‘linadi. 
Shuningdek,  o‘q  va popuk  ildiz  tizimlari  ajratiladi.