Botanika indd

13-rasm.
hujayra 
to‘quna 
organ 
organ izm
18

---

elaksimon nay 
lub  parenximasi 
lub  tolasi
yo‘ldosh hujayra 
Floema
konusi
bo‘linish
zonasi
Hosil qiluvchi  to‘qima
o'tkazuvchi nay
yog‘ochlik
parenximasi
yog‘ocblik tolasi
Ksilema
epiderma hujayralari 
tukcha
loviyasimon 
hujayralar
xloroplast
Epiderma
14-rasm.
o‘sishini,  ya’ni  yo‘g‘onlashuvini  ta’minlaydi.  Poya  va  il- 
dizning po‘stlog‘i  (floema)  va yog‘ochligi  (ksilema)  orasida 
joylashgan  yon  hosil  qiluvchi  to‘qima  -   kambiy  hisobiga 
o‘simlik poyasi va ildizi  eniga o‘sadi.  Hosil qiluvchi hujay­
ralardan o‘simlikning  asosiy,  qoplovchi,  o‘tkazuvchi,  mexa- 
nik va boshqa to‘qimalari hosil bo‘ladi.
Asosiy  to‘qima. 
Asosiy  toc qima  hujayralari  qoplov­
chi,  mexanik,  o‘tkazuvchi  to‘qima  hujayralari  oralig‘ida 
joylashadi.  Bajaradigan  funksiyasiga  ko‘ra  asosiy  to‘qima 
bir  necha  xil  bo‘ladi:  assimilatsion  to‘qima  (xlorenxima), 
jamg‘aruvchi  to‘qima  (organik  moddalami,  suv  va  havoni 
jamg‘aruvchi).  Bu  hujayralar  fotosintez  qilish  xususiyati- 
ga  ega.  Assimilatsion  to‘qima  hujayralari  yashil  barglarda, 
novdalarda  bo‘ladi.  Jamg‘aruvchi  to‘qima  hujayralari  pa- 
renxima  hujayralaridan  iborat  bo‘lib,  ularda  uglevod,  oqsil 
va  boshqa  moddalar  to‘planadi.  Bu  to‘qima  daraxtlaming

---

tanasida,  ildizpoya,  ildizmeva,  tugunaklar,  piyozbosh,  me- 
valar  va  urug‘larda  yaxshi  rivojlangan.  Cho‘llarda  o‘suvchi 
ayrim o‘simliklar poyasi va bargida (masalan,  kaktuslar tana­
sida)  suv to‘plovchi parenxima hujayralari  mavjud.