Bosim bilan haydash va issiqlik mashinalari

Mavzu-35. GTQ haqiqiy siklining FIKi va solishtirma ishi
Reja:
Hozirgi vaqtda elektr energiyasining asosiy qismi (80% ga yaqini) bug‘ turbinasi qurilmalarida ishlab chiqariladi, ularda ishchi jism sifatida suv va suv bug‘i ishlatiladi. Bug‘ turbinali elektr stansiyasining energetik jarayoni Renkin sikliga, ya’ni ishchi jismga o‘zgarmas bosimda issiqlik berish va issiqlikni olish termodinamik sikliga asoslangan.

Bug‘ qozon 1 da o‘zgarmas bosim ostida (p = const) temperaturasi t_t bo‘lgan quruq to‘yingan bug‘ hosil bo‘ladi. Hosil bo‘lgan bug‘ bug‘ qizdirgich 2 ga o‘tadi va u yerda o‘zgarmas bosim ostida temperaturasi oshadi, ya’ni bug‘ belgilangan temperaturagacha qizdiriladi. O‘ta qizigan bug‘ turbinaga yo‘naltiriladi, u yerda adiabatik kengayib ish bajaradi. Mexanik ish elektr generator valiga uzatiladi, ishlab bo‘lgan bug‘ esa turbinadan kondensatorga o‘tib kondensatsiyalanadi. Turbinadan chiqqan bug‘ning parametrlari x = 0,86, t₂ = 27-35°C, p₂ = 0,03 - 0,05 at.

So‘ngra ta’minlash nasosi 6 yordamida bosimini berilgan qiymatgacha oshirib, keyingi sikl uchun qozonga uzatib beradi. Kondensatordagi jarayon izobarik-izotermik jarayon hisoblanadi.

Renkin sikli pV-diagrammasi 35.2-rasmda berilgan. Bu diagram-mada a—b izobarik jarayon bo‘lib, kondensatni bug‘ qozonida qaynash

35.1-rasm. Bug‘ turbina qurilmasining elementar sxemasi:

1 — bug‘ qozoni; 2 — bug‘ qizdirgich; 3 — bug‘ turbinasi; 4 — elektr generatori; 5 — kondensator; 6 — nasos.

temperaturasigacha isitish jarayoni; b—c izobarik-izotermik jarayon bo‘lib, bug‘ qozonida quruq bug‘ hosil qilish jarayoni; c nuqtada x = 1 bo‘ladi; c - 1 bug‘ning bug‘ qizdirgichda izobarik o‘ta qizish jarayo-ni; 1—2 bug‘ning bug‘ turbinasida adiabatik kengayish jarayoni; 2—2 kondensatorda bug‘ning kondensatsiyalanish jarayoni (p = const, t = const); 2 nuqtada x = 0 bo‘ladi; 2 ¢—a adiabatik jarayon, ya’ni suvni nasos yordamida bug‘ qozoniga haydash jarayoni.

Renkin siklining T—S diagrammadagi tasviri 4.3-rasmda keltirilgan. Bu rasmdan ko‘rinadiki, bug‘ kondensatordagi bosimgacha kengayib, turbinada faqat mexanik energiya ishlab chiqarishda mexanik energiyaga aylangan issiqlik a¢—a—b—c—d—e—a¢
yuza bilan, atrof-muhitga yo‘qotilgan issiqlik esa 1—a¢—e—2—1 yuza bilan ifodalanadi.